Greinar og pistlar

Jesús er sætt líf sálnanna

heimild sagnaheimarÞegar ég kom frá messugerð í Hallgrímskirkju og loknum viðtölum 1. sunnudags eftir þrettánda beið mín póstur frá Báru Grímsdóttur, tónskáldi. Hún var í messu og hlustaði grannt, ekki bara á góðan söng Mótettukórsins og spilerí Björns Steinars Sólbergssonar, heldur líka á ræðing klerks í stól. Og prédikunin fjallaði um myndir og Jesúnálgun og trúarskiling fólks, sem er mismunandi og áhrifatengdur tímanum. Íhugunarsálmur sr. Jóns Þorsteinssonar í Kirkjubæ kom í hug hennar og því sendi hún hann áfram. Sr. Jón var merkisklerkur, vel skáldmæltur, og er kunnur í sögunni vegna píslarvættis hans í Tyrkjaráninu. Jón var prestur í Eyjum þegar Alsíringar réðust á Eyjar og var hann hálshöggvinn. Íhugunarsálmur Jóns sýnir innlilega trúarinnlifun, frumlútherska Jesúáherslu og líríska getu höfundarins. Klifunin er vissulega sérstæð, hugnast ekki öllum en Hallgrímur notaði það besta og fór vel með aðferðina síðar. Jón er augljóslega fyrirboði , forgengill, en ekki eftirmaður Hallgríms Péturssonar, sem breytti öllum Jesúkveðskap Íslendinga til skerpu og batnaðar. Barnsleg einlægni Jóns Þorsteinssonar hreif mig.

Jesús er sætt líf sálnanna

eftir sr. Jón Þorsteinsson (1570 – 1627) frá Kirkjubæ í Vestmannaeyjum

Jesús er sætt líf sálnanna,
Jesús er best ljós mannanna,
Jesús er hunang hjartnanna,
Jesús er unan eyrnanna.

Jesús er lömdum lækning dýr,
Jesús er veikum hressing hýr.
Jesús klöguðum kvittan skír,
Jesús hræddum kastali nýr.

Jesús er villtum vegur beinn,
Jesús sárum græðari hreinn.
Jesús er aumum aðstoð einn,
Jesús er Guðs húss styrktarsteinn.

Jesús er ríkum æran fest,
Jesús er aumum upphaf mest.
Jesús er ekkjum aðstoð flest,
Jesús er börnum forsvar best.

Jesús er gleði guðhræddra,
Jesús er huggun sorgmæddra.
Jesús er líf endurfæddra,
Jesús er styrkur nýgræddra.

Jesús er höfuð limana,
Jesús er víntréð kvistanna.
Jesús er hænan unganna,
Jesús er hirðir sauðanna.

Jesús er góðra frelsari,
Jesús er illra dómari.
Jesús er Satans sigrari,
Jesús er dauðans eyðari.

Jesús er fæðan hungraðra,
Jesús er friður ofsóttra.
Jesús er brunnur örþyrstra,
Jesús er kraftur vanfærra.

 

Jesús er ungum menntin mæt,
Jesús er gömlum girndin sæt.
Jesús bugnuðum björg ágæt,
Jesús allra vor allt umbæt.

Ó, Jesú, sanna andarlíf,
ó, Jesú, vert mín staðföst hlíf,
ó, Jesú, hjá mér ætíð blíf,
ó, Jesú, frá mér Satan dríf.

Ó, Jesú góði, unn mér fá,
ó, Jesú, þína dýrð að sjá.
Ó, Jesú, haf mig æ þér hjá,
ó, Jesú, svo þig lofi eg þá.

Ó, Jesú, girnd mín innilig,
ó, Jesú, prýði minnilig.
Ó, Jesú fríði, eigðu mig,
ó, Jesú blíði, eg á þig.

Ó, Jesú sálna eilíft hnoss,
ó, Jesú, fyrir þinn deyð á kross,
ó, Jesú, fyrir þinn undafoss,
ó, Jesú Kristi, hjálpa oss.

Ó, Jesú, þína annastu hirð,
ó, Jesú, þína kvölunum firrð.
Ó, Jesú, sé þér ætíð skýrð,
ó, Jesú, heiður, lof og dýrð!

Prédikanir

Þinn Jesús?

táningurinn JesúsMenn hafa leitað að Jesú um aldir. Sumir hafa fundið Jesú en aðra hefur Jesús fundið. En allir sem verða vinir Jesú túlka samskiptin með einhverjum hugmyndum, lýsingum og nokkrir síðan með kenningum um hver hann sé og hafi verið. Og nálgun fólks og kenningar eru með ýmsum hætti og hver samtíð þráir og túlkar ákveðin tengsl í samræmi við þarfir. Eitt sinn var það ímyndin af siðvitringnum sem hreif. Í annan tíma var það kraftaverkamaðurinn eða orðsnillingurinn. Í sumum kirkjuhefðum var lögð áhersla á fórnarhlutverk og endurgjald hins krossfesta, í öðrum á upprisuljóma páskanna. Kristur, hinn stríðandi konungur, höfðar til sumra einstaklinga, hópa og tíma. Mjúklátur mildingurinn er öðrum nærstæðari. Stundum hefur Jesús verið í mynd andófsmannsins og sósíalistarnir sáu í honum fyrsta kommúnistann, jafnréttisaktívistar skapandi frelsispostula og bróður hinna kúguðu og fátæku. Ó, Jesú bróðir besti. Myndir Jesú Krists eru margar. Hver er mynd þín af Jesú? Hvers leitar þú? Hvað hefur áhrif á þína Jesúmynd? Eru það þarfir, samfélagsstraumar, menningarviðhorf eða eitthvað djúptækt í þér? Ertu til í að hitta hann?

Fermingarstrákurinn Jesús

Guðspjallstexti fyrsta sunnudags eftir þrettánda fjallar um leit, margþætta og margvíslega leit. Fyrir það fyrsta voru María og Jósef að leita að Jesú. Reyndar er kostulegt, að það hafi tekið þau a.m.k. heilan dag að uppgötva að hann væri týndur. Margar skýringar eru til um af hverju þau voru svona sein að átta sig á stöðunni. Var Jesús vanur að týnast og kom alltaf aftur? Þau sneru við og voru svo þrjá daga að leita að strák. Að finna Jesú getur verið tímafrekt!

Jesús var orðinn 12 ára og bar eins og jafnöldrum hans að fara til Jerúsalem til að taka þátt í manndómsathöfn, hliðstæðu fermingar í okkar hefð. Jórsalaferðin var undirbúin og farin. Jesúfjölskyldan komst klakklaust á leiðarenda og sveinninn hefur gengið í gegnum ritúalið.

Síðan heimferð, konur og börn fóru gjarnan á undan körlunum, hvort sem það hefur verið vegna þess að þeir fóru hraðar yfir – eða að þeir höfðu einhver aukahlutverk umfram hin. Kannski voru þeir bara að skemmta sér! Við getum ímyndað okkur, að foreldrar Jesú hafi treyst strák, hafa haldið, að hann væri á heimleið, allt þar til þau María og Jósef hittust á leiðinni. Þá kom í ljós að hann var týndur og þau neyddust til að snúa við. Leitin hófst.

Jesús týndur

Hvernig lýsir maður eftir drengnum Jesú þegar hann týndist? Hvað gæti best lýst honum svo þau sem hefðu séð til hans kveiktu á perunni og seegðu? „Já, það er einmitt strákurinn sem ég sá.“ Tólf ára gutti, engin barnastjarna í Palestínu og því algerlega óþekktur. Ekki hafa þau sagt, að hann væri frelsari heimsins eða að hann væri mannssonurinn. María hefur ekki vogað sér að segja frá, að þegar hann hafi fæðst hafi harðstjórinn Heródes orðið svo hræddur, að hann hafi látið deyða alla nýbura á svæðinu sunnan Jerúsalem. Ekki hafa þau sagt, að hann væri herkonungurinn Messías. Það hefði sent þau beina leið í fangelsi Rómverja.

Væntanlega hafa þau bara lýst venjulegum unglingsslána, íhugulum og spyrjandi. Þau hafa kannski óttast að búið væri að limlesta hann eða jafnvel myrða. Allir foreldrar geta sett sig í þeirra spor, ímyndað sér kvíðann. Í hverju hafði hann lent? Hvað hafði komið fyrir? Hafði hann gert eitthvað af sér?

Þau hafa farið á lögreglustöðina. Nei, enginn hafði rekist á hann. Þau þekktu leitandi hug hans og hafa vonast til, að hann kynni að laðast að guðsmönnunum og því farið í musterið. Viti menn, sat ekki Jesús þar eins og prútt fermingarbarn, spurði greindarlega, reyndi fræði þjóðar sinnar, ræddi álitaefni í trú og siðferði og vildi svör! Saga dagsins er því ekki morðsaga eða saga um aula vikunnar, heldur heillandi þroskasaga um skarpan ungling í leit að svörum við rosalegum spurningum. Hvað hann borðaði og hvar hann svaf vitum við ekki. Síðar minnti hann á, að matur hans var nú að gera vilja þess, sem sendi hann. Og mannsonurinn væri heimilislaus og ætti engan höfuðhvílustað.

Leit Jesú að eigin sjálfi

Hvað ræddi unglingurinn við fræðimennina? Hann vildi skýringar, ekki aðeins á pólitík eða menningarmálum, á trúarlegum skyldum, heldur á enn róttækari málum, hver hann sjálfur væri. Jesús óx örugglega ekki upp með einhverja barnatrúarvissu um, að hann væri Messías, frelsari heimsins, læknirinn besti, ljós heimsins, brauð veraldar o. s. frv. Hann bjó í smiðshúsi í Nasaret, reyndi að fá botn í hvað grunurinn í djúpum hugans merkti, hvað upphaf hann hefði og hvernig hann gæti brugðist rétt við í upplifunum, af hverju máttur hans stafaði og hvað hvötin merkti. Kannski hefur mamman talað við hann um reynslu sína og vangaveltur. Kannski hefur Jósef líka rætt málið og frændfólkið minnt á sérstakar aðstæður í frumbernsku. Svo hefur lífsreynslan bætt í sjóðinn.

Hann vildi svar við meginspurningunni: Hver er ég? Til hvers lifi ég og hvert er hlutverk mitt í lífinu? Guðsmennirnir gátu veitt honum sértæk svör um ákveðin atriði, en hann varð sjálfur að vinna úr efninu, og marka stefnu sem vörðuðu sjálf hans, þetta sem við getum kallað sjálfsskilning og þar með lífsstefnu. Jesús átti val, naut algers frelsis. Heillandi saga um ungan mann í leit að lífsstefnu.

Foreldrar fundu – en unglingur Guð

Meðan foreldrarnir leituðu að unglingnum var Jesús að leita að sjálfum sér. Þau fundu tryggan og góðan son, en hann fann Guð hið innra, í sjálfum sér. Svör hans við spurningum foreldranna virðast harkaleg en skiljanleg, þegar guðsvitund Jesú og vitund um hlutverk og köllun er höfð í huga. Nokkra þætti í sjálfsvitund Jesú getum við greint í ræðum hans. Á henni byggir síðan íhugun guðfræðinga og trúmanna um allar aldir.

Þegar við förum yfir guðspjöllin sjáum við, að sagan um unglinginn í musterinu er eina bernskufrásagan um Jesú. Engin önnur saga frá æsku Jesú og unglingsárum er til. Jólasöguna og upphafssöguna þekkjum við og næst á eftir henni kemur svo þessi musterisferð og leitin að Jesú. Síðan ekkert annað fyrr en meira en löngu síðar, þegar Jesús byrjaði starf sitt með formlegum hætti. Við eigum því enga ævisögu Jesú í guðspjöllunum. Til að fá fyllri mynd verður að leita í aðrar heimildir utan Biblíunnar, s.s. Tómasarguðspjall. En margir hafa efast um heimildagildi þess og annarra rita um Jesú, þ.e. utan Biblíunnar.

Jesúveruleikinn

Guðsvitund Jesú var ríkuleg, en hann hafði meiri áhuga á lífsiðkun en að skilgreina sjálfan sig fræðilega. Hann hafði minni áhuga en miðaldaguðfræðingar á frumspekilegum skilgreiningum. Við vitum ekki hvað María sagði honum. Enginn Biblíufræðingur mun halda fram að Betlehemsatburðirnir séu lýsandi sagnfræði. Allt er þetta á sviði táknmáls.

Sjálfsvitund helstu jöfra menningarsögunnar er eitt og hugmyndir fylgjenda stundum aðrar. Sjálfsvitund Jesú er um margt greinanleg, en þó er margt á huldu.

Björgin góða

Forsenda þess, að við getum gengið inn í guðsreynslu og innlífast guðsveru Jesú, er að við viðurkennum okkar eigin leit, sem er æviverk, förum í musterið með honum, göngum inn í angist hans og líka traust. Er Jesús forgöngumaður, vinur þinn, bróðir sem heldur í hendi þína?

Hver er Jesús? Jesús er í húsi föður síns. En finnur þú hann þar? Þú finnur hann ekki í fræðunum um hann. Ég get útlistað kenningarnar um hann, en aðeins þú getur farið og fundið hann, lifandi persónu. Að trúa er persónulegt mál, það að hitta Jesú og verða vinur hans. Það gerir enginn annar fyrir þig.

María og Jósef hlupu til Jerúsalem og leituðu að Jesú og höfðu sinn skilning. Við erum lík þeim, við leitum að ákveðnum Jesú, en svo mætir okkur annar. Þar er viskan, þegar við gerum okkur grein fyrir, að við finnum annan en við leitum að. Jesús er meira en ímynd okkar af honum, líka annað og meira en ímynd guðfræðinnar um aldir. Mannleg orðræða og lýsingar spanna aldrei það sem er guðlegt.

María og Jósef spurðu hvort menn hafi séð Jesú. Spurningin í nútíð okkar varðar ekki hvar hann er, heldur hvort og hvernig hann lifir meðal okkar og í okkur. Líf okkar varðar hvort við erum vinir Jesú Kristi og leyfum honum að vera Guð í okkur. Algert frelsi, algert val. Gildir fyrir alla, mig og þig.

Prédikun í Hallgrímskirkju 9. janúar, 2016.

Lexía: Slm 42.2-3

Eins og hindin þráir vatnslindir

þráir sál mín þig, ó Guð.

Sál mína þyrstir eftir Guði, hinum lifanda Guði,

hvenær mun ég fá að koma og sjá auglit Guðs?

Pistill: Róm 12.1-5

Því brýni ég ykkur, systkin, að þið vegna miskunnar Guðs bjóðið fram sjálf ykkur að lifandi, heilagri, Guði þóknanlegri fórn. Það er sönn guðsdýrkun af ykkar hendi. Fylgið ekki háttsemi þessa heims. Látið heldur umbreytast með hinu nýja hugarfari og lærið svo að skilja hver sé vilji Guðs, hið góða, fagra og fullkomna.

Fyrir þá náð sem mér er gefin segi ég ykkur öllum: Enginn hugsi hærra um sjálfan sig en hugsa ber heldur í réttu hófi, og hver og einn haldi sér við þann mæli trúar sem Guð hefur úthlutað honum.

Við höfum á einum líkama marga limi en limirnir hafa ekki allir sama starfa. 5Eins erum við, þótt mörg séum, einn líkami í Kristi en hvert um sig annars limir.

Guðspjall: Lúk 2.41-52

Foreldrar Jesú ferðuðust ár hvert til Jerúsalem á páskahátíðinni. Þegar hann var tólf ára fóru þau upp þangað eins og þau voru vön og tóku Jesú með sér. Þau voru þar út hátíðisdagana. En þegar þau sneru heimleiðis varð sveinninn Jesús eftir í Jerúsalem og vissu foreldrar hans það eigi. Þau hugðu að hann væri með samferðafólkinu og fóru eina dagleið og leituðu hans meðal frænda og kunningja. En þau fundu hann ekki og sneru þá aftur til Jerúsalem og leituðu hans.

Eftir þrjá daga fundu þau hann í helgidóminum. Þar sat hann mitt á meðal lærifeðranna, hlýddi á þá og spurði þá. En alla, sem heyrðu til hans, furðaði stórum á skilningi hans og andsvörum. Og er þau sáu hann þar brá þeim mjög og móðir hans sagði við hann: „Barn, hví gerðir þú okkur þetta? Við faðir þinn höfum leitað þín harmþrungin.“

Og hann sagði við þau: „Hvers vegna voruð þið að leita að mér? Vissuð þið ekki að mér ber að vera í húsi föður míns?“ En þau skildu ekki það er hann talaði við þau.

Og Jesús fór heim með þeim og kom til Nasaret og var þeim hlýðinn. En móðir hans geymdi allt þetta í hjarta sér. Og Jesús þroskaðist að visku og vexti og náð hjá Guði og mönnum.

Prédikanir

Ó, Guð vors lands – hvar?

ljóskrossÓ, lands vors Guð. Hver og hvar er hann? Ertu í sambandi við þann Guð sem hefur tímaflakk á valdi sínu? Hverjir lofa hið heilaga nafn? Er það til einhvers? Og hvað munu þúsundir Íslendinga syngja í Frakklandi þegar landsleikir Evrópumótsins byrja? Lofsöng til Guðs! Og þeir munu leggja allt í sönginn og líka í leikinn. En hvað með trúna og stöðu hennar í samfélagi okkar. Trúin er ekki dauð heldur sækir fram – og Guð heldur áfram að elska þig og allan heim – hvaða afstöðu sem þú hefur.

Trúin á innleið

Kirkjusókn um þessi jól var víða mjög mikil. Hallgrímskirkja er stór helgidómur en í guðsþjónustum á aðfangadagskvöldi var stemming í kirkjunni, hvert sæti skipað og margir stóðu – og mál starfsfólks að aldrei hafi jafn margir komið og þessi jól. Ekki veit ég hve stór hluti þjóðarinnar sótti í kirkjur Íslands á þessari hátíð, en víða var aukning á kirkjusókn miðað við undanliðin ár. Fólk í jólaboðum spurði af hverju koma svona margir í kirkju? Er kannski aukinn trúaráhugi meðal þjóðarinnar? Er trúin á innleið í samfélaginu en ekki útleið?

Molnun – samstaða

Í samtölunum í skírnarveislum, fjölskylduboðum og jafnvel erfidrykkjum í liðinni viku hafa viðmælendur mínir teiknað upp fyrir mér breytt Ísland. Að allt fljóti – segja þau – fólk segi skilið við hefðbundnar hugmyndir um stjórnmál, menningarmál og trúmál. Æ stærri hluti Íslendinga sé á breytingaskeiði hugmyndanna. Þeim fjölgi sem segi skilið við hefðbundna flokka, stofnanir og hugmyndakerfi. Kirkjan verði fyrir sömu breytingum. Hafi einhvern tíma verið til einsleit menning Íslendinga sé hún að baki og  merkingarkerfi og menning Íslendinga hafi brotnað í marga mola.

Einn sagði:  „Kirkjusóknin vex því hluti þjóðarinnar stendur með kristni og fólk gerir sér grein fyrir gildi trúar og kristinnar siðfræði.“ Ein var á því að andstæðurnar yrðu meiri í samfélagi okkar. Sá hópur stækkaði sem berðist gegn trú, en hinn hópurinn efldist líka sem gerði sér grein fyrir að trú væri svo mikilvæg einstaklingum og samfélagi að slá yrði skjaldborg um líf hennar. Er menningin brotin og aðeins eftir menningarkimar sem ekki tala saman heldur berjast um völd og áhrif.

Trú: Samtöl og umfjöllun

Mér kom reyndar ekki á óvart að kirkjusókn myndi aukast því á þessu ári sem er að líða hef ég heyrt í svo mörgum sem hafa tjáð samstöðu um trú og gildi í samfélagsbreytingum. En ég hef líka hlustað á fólk tjá andstöðu við trú og orðað efasemdir um kirkjuna. Ég hlusta, ræði málin og deili helst ekki við fólk um trú því það rímar illa við mannvirðingu kristins manns. Ég hef líka þjónað mörgu fólki á árinu sem hefur ekki farið í felur með guðleysi sitt. Það er ákvörðun í hvert sinn að óska skírnar barns og foreldrar ekki alltaf sammála. Og útför í kirkju er ekki sjálfsögð.

Mér virðist ákveðin breyting hafi orðið í borgarsamfélaginu. Í samtölum í tengslum við athafnir, kemur í ljós að æ færri fela hugmyndir sínar. Þau sem eru ekki guðstrúar ræða oft afstöðu sína til trúar við prestinn. Trú eða trúleysi eru ekki lengur feimnismál og í öllum fjölskyldum eru ólíkar skoðanir og trúarhugmyndir. Skoðanafrelsi er mannfélaginu dýrmætt og þarf að verja. Tjáningarfrelsið er gull samfélags.

Samfélagsmiðlarnir

Umræður um trúmál hafa aukist á samfélagsmiðlunum. Sumt sem þar er sagt er af viti, annað léttvægt. Nokkur hella úr koppum yfir kirkju og trú og ljóst að sumt af því er óuppgerð reiði vegna einhvers annars en kirkju. Almennt er til bóta að trú og umræður um átrúnað hafi verið leyst úr viðjum hafta og þmt. tabúa. Að ræða um trú á forsendum kirkju eða átrúnaðar þjónar ekki sjálfkrafa Guði. Guð er óbundinn og frjáls og við eigum að leyfa okkur frelsi í trúarhugsun okkar. Marga hef ég heyrt gagnrýna þjóðkirkjuna en ekki þar með hafna trú eða Guði. Og þarft er að greina á milli kirkjustofnunar og trúar. Hver stofnun og mannlegt fyrirtæki gerir mistök sem á að gagnrýna. Þjóðkirkja er ekki hafin yfir gagnrýni, ekki frekar en dómstólar, Alþingi, sveitarstjórnir, hreyfingar og fyrirtæki. Þjóðkirkjan á ekki að fara í vörn, þarf að bæta starf sitt og breytast eins og hinar hreyfingarnar og stofnanir samfélagsins. Kristin guðfræði hefur alla tíð kennt af raunsæi að menn séu sjálfhverfir og breyskir. Trúmenn eru jafn ófullkomnir og aðrir menn. Lifandi kirkja sem vill þjóna fólki í framtíð fagnar því rýni til gagns.

Út úr almannarýminu?

En svo eru hins vegar til árásir á trú og guðstengsl sem hafa ekki með skynsemi eða raunveruleika að gera. Vaxandi hópur samfélagsins hefur óþol gagnvart hinu trúarlega, fer á límingunni þegar trú kemur við einhverja sögu. Mikið hefur verið rætt um samskipti kirkju og skóla á liðnum misserum. Tilgangur margra þeirra sem hafa hæst er að ýta málum trúar út af stóra sviði almennings og inn á litla svið heimilis og einkalífsins. Trú sé eins og kynlíf, það eigi bara að iðka innan vébanda einkalífsins. Það er auðvitað rétt að trú er mjög persónuleg en hún er þó allt annars eðlis en kynlíf og mun aldrei lúta líkum reglum. Trúin leitar alltaf inn á torg mannlífsins vegna þess að trú er samfélagsleitandi, leitar til margra. Trú verður aldrei ýtt inn fyrir dyr og glugga hins einkanlega því eðli trúar er samfélagsskapandi. Þegar reynt er að þrengja að trú sprengir hún af sér fjötra og teygir hendur til fólks.

Í íslenskri kristni hefur um aldir verið alið á mannvirðingu. Passíusálmar, Vídalínspostilla, hugvekjubækurnar og sálmarnir kenna fólki að virða aðra og bera hag þeirra og samfélags fyrir brjósti. Siðfræði kristninnar hefur kennt í þúsund ár að menn eigi að virða mannhelgi hvers manns. Eitt af því gæfulegasta og gleðilegasta í samfélagi Íslendinga síðasta áratuginn er að nú ríkir sátt meðal okkar um að virða kynhneigð fólks. Það er vel því allir eiga að njóta manngildis og öllum á að sýna mannvirðingu. En þegar kynhneigð fólks er virt er stækkandi hópur sem gerir gys að, tortryggir og hæðist að trúhneigð fólks og trúariðkun. Þegar tabúin losna varðandi kynhneigðina er hópur að reyna að þrengja að trúnni og troða inn í skáp þöggunar. Það er sorglegt því engum líður vel í skápum. Samkynhneigðu fólki leið ekki vel þar. Trúmenn – og allt heilbrigt fólk – óskar eftir mannvirðingu en ekki mannfyrirlitningu, marglitu samfélagi en ekki einlitu, opnu en ekki þröngu.

Trúin í lífinu

Á árinu 2016 munum við ekki aðeins vinna, borða, elska, kjósa og elta fótbolta í Frans. Við munum búa við hernað, hermdarverk, flóttafólk og líka fólk með óþol gagnvart trú. Við munum sem einstalingar og hópar taka skref og jafnvel ákvarðanir um mörk trúar, hvar trúin má vera og hvernig hún eigi eða geti blandast samfélagsvefnum. Við getum lagt niður eða eytt trúarstofnunum en enginn einræðisherra heimsins eða menningarafl megnar að útrýma trú. Það er virðing við trú að reyna hana með rökum en mannfyrirlitning að reyna að ýta henni út af rönd samfélagsins. Flestir heilbrigðir menn leita að lífsdýptum og margir finna engan frið fyrr en í tengslum við þann mátt sem trúmaðurinn kallar Guð.

Á lokadegi ársins gleðst ég yfir hversu víða er talað um trú og hve margir vilja ræða um hvað er gilt og hvað er úrelt. En þegar rætt er um framtíð íslensks samfélags með aukinni menningarlegri fjölbreytni, fjölgun innflytjenda til landsins og æ meiri blöndun, er mikilvægt að taka upplýst gæfuskref. Við gerðum mistök í efnahagsmálum sem leiddu til hruns. Og við höfum ekki efni á að gera menningarleg misstök með því að ana fram af samfélagslegri einfeldni. Allir verða að beita sér með viti og yfirvegun í málum menningar og trúar. Hið mikilvæga er að viðurkenna að trú gefur einstaklingum stað, gildi og stefnu, áttvísi í veröldinni. Og slíkir leita inn í almannarými með siðvit sitt og afstöðu. Trú er mál torgsins.

Opna – loka – torgþrá – skápur

Viljum við menningarlega einsleitni? Viljum við banna erlendu fólki að koma til landsins? Einangrunarhyggja er ekki til gagns. Það er til farsældar að íslenskt samfélag megi njóta hins besta úr menningu heimsins en afar mikilvægt að skera burt hið illa, hvort sem það er innlend vitleysa eða erlend. Mannvirðing er mikilvæg og mannfyrirlitningu á ekki að líða.

Við höfum tvo kosti hvernig við viljum skipa trúmálum okkar í framtíðinni. Annar kosturinn er að þrengja að hinu trúarlega og ýta iðkun hennar inn á svið einkalífsins. Ef trúnni er hins vegar þrengt í skápa samfélagsins, henni haldið í gettóum, elur hún bókstafshyggju, þröngsýni og þegar verst lætur ofbeldi. Trú og trúariðkun þarf að vera hægt að skoða og skilgreina.

Hinn kosturinn er að virða torgþrá trúar og sókn hennar inn í almannarýmið. Trú þarf að fá að dafna í almannarýminu til að þroskast með heilbrigðu móti. Trú leitar alltaf inn í miðju samfélags og menningar. Trú getur vissulega lifað á jaðrinum. En vegna þess hve umbreytnadi, lífsfyllandi og gefandi Guðsnándin er mörgum sækir trúin í mannlífsmiðjuna. Í trú er fólginn kraftur til góðs. Í almannarýminu er hægt að tala um trú, greina hana og gagnrýna til góðs, rökræða hana, grínast með hana og gleðjast yfir fjölbreytni hennar og lífsgæðum.

Flóttamenn koma til okkar með ólíka menningu, trú og siði. Hvað viljum við gera þessu fólki? Viljum við búa til skápa, menningarkima, sem eru aðgreindir og lokaðir frá öðrum kimum íslensks samfélags?

Heimsbyggðin verður æ tengdari. Átök í Asíu og Afríku hafa bein áhrif í París og Reykjavík. En það er okkar eigið val er hvort við veljum að lifa sem opið, gagnrýnið samfélag eða lokað og aðþrengjandi þjóðfélag. Hvort er betra? Hvort hentar lífi og fólki betur?

Söngur þjóðar

Svo eru áramót. Við syngjum þjóðsönginn og á stóru stundum Íslands. Þessi mikli söngur þjóðarinnar opnar gáttir og víddir til dýrðarsmáblóma landsins, til ofurfléttu tíma og sólkerfa. Guð vors lands og lands vors Guð, við lofum þitt heilaga, heilaga nafn. Sú trú verður ekki lokuð í skáp heldur leitar hún út í víðerni náttúru, mannheima, alheims. Guð kemur til þín sem trúir á Guð, vilt trúa á Guð, finnur fyrir guðlegri nánd í náttúrunni og upplifir eitthvað dásamlega guðlegt í lífinu.

„Með Jesú byrja ég, með Jesú vil ég enda.“ Guð geymi þig á nýju ári og varðveiti þig, heima, á torgum, í áhorfendastúkum, skólum, búðum, í vinnu og samskiptum og gefi þér trú og mátt til að lifa í mannvirðingu og sátt við þitt eigið sjálf, fólkið þitt, heimsbyggðina og Guð.

Guð gefi þér gleðiríkt ár.

Hugleiðing í Hallgrímskirkju við áramót. Aftansöngur 31. desember, 2015. Hljóðsrká fra´RÚV er aðgengileg um tíma á bak við þessa smellu.

Útfararræður

Guðrún Valborg Finnbogadóttir +

Guðrún Valborg FinnbogadóttirKynslóðir koma og kynslóðir fara… hið stóra samhengi sem jólasálmurinn dregur upp. Konan sem var 11.12.13. var einu sinni barn. Hún lifði langa æfi og er nú horfin inn í Paradís með sigursöng.

Hvernig var hún? Minningar þyrlast upp þegar hugsað er til baka. Það var hrífandi að hlusta á sögur vel mælandi fólksins hennar Guðrúnar. Leiftrandi og litrík mynd varð til í mínum huga, mynd af konu sem hafði gaman af veiðum, hafði auga fyrir myndum, tók myndir og framkallaði einnig þegar fáar konur höfðu aðgang að myndavél, hvað þá lögðu fyrir sig í frístundum að ljósmynda og stækka. Guðrún hafði farið í reisu um Norðurlönd á fjórða áratug síðustu aldar þegar fár konur fóru út fyrir landsteina. Svo spilaði hún á píanó og tónlistin barst út á Njálsgötuna og blandaðist inn í borgarsynfóníuna.

Já, það eru jól, og vert að fagna að frelsari heimsins fæddur er. Og á þessum jólum kveður Guðrún Valborg Finnbogadóttir og vert og verðugt að þakka fyrir allt það sem hún var og gaf fólkinu sínu, ástvinum og samfélagi. Kynslóðir koma og fara og við njótum þess sem okkur hefur verið fært og skilum áfram til að nesta næstu kynslóð til hamingjugöngu og göngu til lífs.

Upphafið

Guðrún Valborg Finnbogadóttir var 11.12.13. – fæddist á fimmdegi klukkan ellefu fyrir hádegi þann ellefta desember árið 1913 og hafði náð 102 ára aldri þegar hún lést. Þegar Guðrún átti aldarafmæli, fyrir tveimur árum, sagði hún í dagblaðsviðtali að hún hafi vonast til að afmælisdagurinn yrði á fimmtudegi líka, sem varð reyndar ekki. Blóðforeldrar hennar voru Þuríður Jóhannesdóttir og Georg Finnsson. Foreldrarnir höfðu ekki tök á að hafa hana hjá sér og hún fór því til föðurömmu sinnar, Guðrúnar Snorradóttur. Amman var elskurík og þær yngri og eldri höfðu gleði af hvor annarri.

Þegar Guðrún gat ekki alið önn fyrir nöfnu sinni lengur stakk hún upp á við barnið að hún gerði tilraun að fara um tíma til systur sinnar, Sesselju Snorradóttur og Finnboga Finnbogasonar, sem voru barnlaus. Og Guðrún litla fór með aleiguna, koddann sinn. En tilraunin hjá Sesselju og Finnboga á Njálsgötu 27 tókst framar öllum vonum. Guðrúnu var tekið svo vel að hún fann sig fljótt heima og svo féll Guðrún amma frá og þá var ekki aftur snúið. Og Guðrún yngri fagnaði mjög þegar ljóst var að hún hefði eignast pabba og mömmu og mætti kalla þau þeim persónulegu nöfnum og ávarpa þau sem slík. Hún fagnaði mjög þeim áfanga sem mörgum þykja sjálfsögð gæði.

Glaðværð ríkti á heimilinu og þær Sesselja áttu skap saman. Efnin voru þokkaleg því húsbóndinn var skipstjóri á strandferðaskipinu Skaftfellingi, sem var happafleyta og vonar- og bjargarskip Skaftfellinga. Þau Sesselja báru Guðrúnu á höndum sér, veittu henni öryggi, leyfðu hæfileikum hennar að þroskast. Guðrún sótti skóla í Miðbænum, enda Austurbæjarskóli ekki orðinn til þegar hún var að vaxa upp á Njálsgötunni. Þegar hún hafði lokið barnaprófi fór hún í Kvennaskólann.

Þegar ljóst var að músík blundaði í Guðrúnu var tækifærið notað þegar hún var fermd og hún fékk píanó í fermingargjöf, fínt tékkneskt píanó sem varð slagharpa tónlistariðkunar Guðrúnar alla æfi. Hún sat fúslega og æfði sig á skölunum, fann gleðina í hljómaganginum, stóð sig vel í píanónáminu og varð handgengin tónlistarkennaranum Ingibjörgu Benediktsdóttur. Þær fór svo mikla reisu saman 1934 áður en óveðrið skall á með fullum þunga í stórnmálum Evrópu. Í minnum er haft að Guðrún var ekki bara með puttana á nótnaborðinu heldur einnig á myndavélinni. Hún tapaði reyndar vélinni á leiðinni en hafði það mikð fé milli handa að hún gat keypt sér nýja til að mynda það sem bar fyrir augu. Það eru því til myndir í fjölskyldunni af því Guðrún hafði áhuga á að taka myndir og framkalla. Myndirnar eru dýrmæti eru til fyrir eftirlifendur og kynslóðir framtíðar.

Sesselja, fóstra Guðrúnar, féll frá árið 1932 og fóstrinn Finnbogi kom í land. Fyrr og síðar var Guðrún natin við fósturforeldra sína og þegar húsmóðirin var látin hélt hún heimili fyrir Finnboga. Þótt aðstæður hafi ekki verið beinlínis gæfulegar þegar Guðrún kom í heiminn og henni hafi verið fleytt tvisvar til nýrra umsjónaraðila er saga uppvaxtar hennar gæfusaga. Hún fékk næði og stuðning til að þroska gáfur sínar og njóta. Gott samkomulag var við fjölskyldurnar í nágrenninu við húsið nr 27, svo gott að Njálsgötuþorpið fór jafnvel í skemmtiferðir saman.

Hermann og börnin

Svo kom Hermann Guðlaugsson inn í líf Guðrúnar. Þau kynntust í vinahóp og mublusmiðurinn ungi hreifst af Guðrúnu og hún af honum. Þau dönsuðu uppábúin á Borginni og dönsuðu til framtíðar. Þó ekki deildu þeir Finnbogi og Hermann pólitískum skoðunum virtu þeir hvorn annan og gáfu með samskiptum, orðum og jafnvel líka þögnum, yngri kynslóðinni innsýn í átaklínur stjórnmála. Þeir keyptu ólík blöð og smituðu með augnagotum, smáhlátri og viðbröðgum hvað var hvers og hvurs var hvað. Hermann efldi Finnboga til dáða og dreif hann með sér í vinnu á stríðsárunum sem varð honum og heimilislífinu til góðs.

Þau Hermann og Guðrún gengu í hjónaband á Þorláksmessu árið 1944. Sr. Jakob Jónsson, prestur í Hallgrímssókn gaf þau saman, líklega í stofunni heima hjá klerki. Breytingar urðu á mannlífinu í húsinu á Njálsgötu 27. Ungu hjónin fengu góða aðstöðu og Finnbogi afi færði sig um set í húsinu. Hjúskapurinn bar þann góða árangur að Finnbogi kom í heiminn árið 1945. Kona hans er Hansína Garðarsdóttir, Guðlaugur fæddist svo ári síðar eða 1946. Kona hans er Guðrún Sverrisdóttir. Sesselja fæddst svo árið 1950.

Barnabörnin eru sjö og barnabarnabörnin tíu.

Minningarnar

Hvernig manstu Guðrúnu og hvernig tengdist hún þér? Já, hún bjó hér í þessari sókn, Hallgrímssókn alla tíð. Á Njálsgötunni var hún frá fjögurra ára aldri og hátt í öld og þá fór hún nokkur hundruð metra og yfir á Droplaugarstaði árið 2009.

Guðrún var Rekjavíkurkona en líka mikil ferðakona. Þau Hermann voru samvaxin í að fara um og skoða Ísland. Guðrún hikaði ekki þegar þeim hjónum bauðst að kaupa bíl af breska setuliðinu. Og Bedfordinn var kannski ekki hraðskreiðasti bíllinn í bænum, en traustur og tryggur í fjölskylduferðunum og boddíið sem Hermann smíðaði á Beddann dugði vel.

Farið var árlega austur í Þingvallasveit í útilegu og veiðiskap. Svo festu þau Hermann sér liðlega fimmtíu fermetra grunn í landi Elliðakots ofan Reykjavíkur. Þar byggu þau sér sumarhús og nutu lífsins. Svo seldu þau það frá sér síðar og teygðu sig lengra og komu sér upp sumarhúsi við Meðalfellsvatn í Kjós. Þar undu þau sér við veiðar og landnemastörf og voru samhent. Ævintýralífið hentaði Guðrúnu vel og þau settu ekki fyrir sig að hafa bara eina kabyssu til hitunar og eldamennsku og þurfa að ná í vatn í lækinn. Þau áttu líka bát til veiða og þótti ekki verra þegar lax kom um borð og í pott.

Guðrún var skemmtileg mamma. Í henni bjó lífsgleði og gáski og hún var svo náttúruð að hún lagði sig eftir því sem hreif börn hennar. Hún var því hrifkvika heimilisins á Njálsgötu 27. Og af því hún vann heima var oft margt um manninn og við vinum barnanna var tekið. Hún setti börnin sín í forgang og gaf þeim veganesti til lífs. Svo spilaði hún “etíður og tunglskinslög” og gaf börnum sínum tilfinningu fyrir Chopin og Beethoven. Hún tengdi saman þrjár kynslóðir i húsi afans. Og sagan um húsið er frábærlega sögð í dásamlegri bók Finnboga Hermannssonar, Í húsi afa míns.

Hermann vann við iðn sína, húsgagnasmíði og vann lengstum hjá Reykjavíkurborg og smíðaði m.a. skápa og innréttingar í skóla borgarinnar. Þegar hann eltist og hætti vinnu hjá Áhaldahúsi Reykjavíkurborgar settu þau hjón upp húsgagnaverslun, forngripaverslun, á Njálsgötunni og unnu bæði við að gera upp húsgögn og koma til nýtingar á ný. Og Guðrún var flínk í höndum og þau unnu vel saman í viðgerðum. Þegar heilsa Hermanns brast var Guðrún honum hin besta stoð. Hann lést árið 1997 og hún bjó áfram á Njálsgötunni og átti þar ágæt ár umvafin börnum, tengdabörnum og barnabörnum. Á Droplaugarstöðum naut Guðrún í sex ár ágætrar aðhlynningar og eignaðist vini í hópi starfsfólks. Og starfsfólkið á Droplaugarstöðum sagði mér með blik í augum hve Guðrún var alltaf jákvæð og hve bjartsýni hennar og léttleiki hefði verið smitandi og haft góð áhrif á heimilisfólkið í kringum hana.

Saga Guðrúnar er sem örsaga Íslands síðustu hundrað árin. Hún mundi Kötlugosið 1918 og sá ösku frá gosinu á hvítum diski. Örlög hennar voru ráðin þegar nýja Ísland var að fæðast, sjálfstæðið að aukast. Hún fæddist á dönskum tima og tók dönsk orðatiltæki í arf. Þegar Guðrún var hundrað ára og minnist uppvaxtaráranna á Njálsgötunni sagði hún: „Þarna var gaman að vera í gamla daga. Þá voru engir bílar á götunni. Þetta var bara hestvagnar og hestar.“ Og svo bætti hún við. „Ég held að ég hafi haft góða lund, létta frekar. Þótti gaman að eitthverri vitleysu.“

Og nú er hún farin. Nú er lokið langri sögu. Fram, fram um víða – veröld og gistum. Já hún hafði getu til að fara ferðir, fór sínnar pílagrímaferðir. Konan 11.12.13. er komin í sína Paradís og með sigursöng. Þegar hún var að undirbúa hinstu ferðina var hún farin að hlakka til að hitta ástvini sína og hún hlakkaði líka til að hitta vinkonur sínar. Það er dásamleg afstaða að trúa að lífið sé ekki smátt heldur stórt, gott en ekki illt. Hún hafði reynslu af góðu fólki og að lífsferðin væri góð. Og Guðrún átti í sér trú á að lífið héldi áfram og góðs væri að vænta. Elífa lagið gleymist ekki – gleðisöngurinn. Njálsgata 27 var góð, og Himingata 27 er óefað góð líka. Þar er enginn deyfð eða drungi heldur góð soðning, fjör og músík. Og söngur himsins er um að Guð er góður, elskar og kemur til manna, er með mönnum, er frelsari sem heldur öllu til haga, umhyggjusamlega -eins og besta móðir. Fagna þú maður, frelsari heimsins fæddur er. Í þeim boðskap og veruleika er rún Guðs. Guðrún er í góðum ranni.

Guð geymi hana og varðveiti. Guð geymi þig og gefi þér líf til blessunar.

Amen.

Jakob Guðmundsson á Árbakka í Austur Húnavatnssýslu hefur beðið fyrir kveðjur til þessa safnaðar. Hann bjó sem barn á Njálsgötu 36 og sagði mér hve oft Guðrún hefði kallað hann í eldhús og gaukað að honum og börnunum í hverfinu kökubita.

Minningarorð við útför Guðrúnar í Hallgrímskirkju 30. desember, 2015. Kistulagt sama dag. Bálför. Erfidrykkjan í Nauthól við Nauthólsvík.

Prédikanir

Heillakarlinn Jósef

Owen Jones - Jósef dreymir
Þegar fólkið þitt spyr þig heima á eftir: “Hvernig var í messunni í kirkjunni?” þá getur þú svarað: “Það var alger draumur!” Jú, vegna þess að í dag íhugum við drauma í fornöld, draum Guðs og svo þinn eigin draum. Hver er hann? Hvað dreymir þig?

Jósef kemur í ljós
Við þekkjum aðalfólkið í jólasögunni, Maríu, hirðana, englana og svo auðvitað sjálft Jesúbarnið. Og kannski eru það María með barnið í fanginu sem við sjáum fyrir okkur þegar hugur leitar inn í gripahúsið á jólum, inn í helgisöguna. Af öllum kirkjuferðum, jólasamverum, söngvum, sálmum og helgileikjum hefur síðast inn hverjar eru aðalpersónurnar og hverjar ekki. Í dag hugum við að einum sem er oftast í bakgrunni jólasögunnar. Það er heillakarlinn Jósef. Þó hann sé næstum ósýnilegur er vert að beina sjónum að honum.

Hvers konar karl var hann? Og getum við eitthvað lært af honum? Er hann fyrirmynd og til að læra af? Það var Jósef sem studdi heitmey sína á förinni til Betlehem. Hann hentist inn á alla gististaðina og fékk afsvör. Það var hann sem tók á móti barninu þegar það kom í heiminn, skildi á milli og batt fyrir naflastreng. Hendur hans hafa skolfið þegar hann hélt á smálífinu í lúkunum og vafði klæði um barnið til að varna næturkælunni að komast að því. Hann hefur sett það í móðurfang þegar hún bar það fyrst að brjósti.

Jósef hafði atvinnu af smíðum en við vitum ekkert um hvað hann smíðaði eða hvernig verkmaður hann var. Væntanlega var Jósef ekki mállaus, en þó er ekki eitt einasta orð haft eftir honum í guðspjöllunum. Jesús var fullkominn snillingur í samræðum og örlátur í samskiptum og væntanlega hefur Jósef lagt til þeirrar hæfni.

Maðurinn á bak við konuna
Aukaleikarinn í jólasögunni er í raun aðalleikari. Hann er maðurinn á bak við konuna. Hann rataði siðklemmu og brást stórmannlega við vanda festarkonu sinnar. Vegna manndóms og karlmennsku kastaði hann af sér karlrembunni og ákvað að axla ábyrgð á aðstæðum þeirra Maríu. Hann veik sér aldrei undan að taka erfiðar ákvarðanir og fara langar ferðir ef það mætti verða til að vernda líf og hamingju fjölskyldu hans. Jósef er fyrirmynd um karlmennsku í jafnvægi. Í miðju glimmerskreyttrar draumafrásögu er saga um sterkan mann, sem þorði. Sá Jósep hafði karlmannslundina í lagi.

Draumar Jósefs
Brasilíski ritjöfurinn Paulo Coelho opnaði augu mín fyrir hve fáir draumamenn eru í Nýja testamentinu. Í Gamla testamentinu er fjöldi drauma og draumspakra en í því nýja fyrst og fremst Jósef. Í guðspjöllunum er aðeins sex sinnum sagt frá draumförum. Í fjórum af þessum sex tilvikum var það Jósef sem dreymdi. Hann var tengdur dýptum tilverunnar og tók mark á sínum innri manni. Draumar hans breyttu afstöðu hans, skoðun og stefnu. Því var lífi Jesú bjargað.

Í fyrsta lagi ákvað Jósef að skilja ekki við Maríu vegna óléttunnar. Samkvæmt sið og stöðlum samtíðarinnar hefði Jósef átt að rifta trúlofuninni. En hann hlustaði á draum sinn og þorði að gera annað en það, sem nágrannar hans ætluðust til og aðrir einfaldari hefðu gert.

Svo dreymdi hann í Betlehem að hann ætti að drífa sig með sitt fólk til Egyptalands. Ættmennin hafa væntanlega álitið það vera maníukast að rjúka í slíka óvissuferð með ungabarn. Og maður með snefil af bisnissviti hefði neitað að hlaupa svo frá verkum sínum og skyldum. En Jósef var reiðubúinn að hlusta á kall til heilla þótt það kostaði hann mikið. Hann var tengdur djúpum og gildum og þorði að fara gegn almenningsálitinu.

Svo fáum við að heyra af þessum draumajóa þegar hann var búinn að koma sér fyrir í Egyptalandi, var væntanlega í góðri vinnu og átti til hnífs og skeiðar. Enn einu sinni hlustaði hann á boðskap og hlýddi þó það kæmi honum illa. Hann lagði í ´ann og enn einu sinni fékk hann bendingu í draumi um að fara heim í þorpið í Galíleu (og stoppa ekki á Jerúsalemsvæðinu, nefnt Júdea í Nt.).

Fjórir draumar sem höfðu áhrif og urðu til að vernda líf og velferð fjölskyldu hans og þar með vernda uppvöxt Jesú Krists.

Draumafyrirmynd
Aðalpersónur í jólasögunni og þar með í allri kristninni eru vissulega María og Jesús. En vert er að gæta að og taka eftir hinum trausta Jósef. Hann er flottur. Ég met mest hversu tengdur hann var sínum innri manni. Hann þorði að breyta um skoðun. Hann sinnti eins og milljarðar fólks fyrr og síðar öllum hinum hversdagslegu skylduverkum eins og við hin – en hann átti í sér vilja og getu til að axla ábyrgð í vondum aðstæðum, efla þar með líf annarra, ekki aðeins síns fólks heldur veraldarinnar. Að hlusta á drauma er okkur nauðsyn og veröldinni lífsnauðsyn.

Draumur Guðs
Draumar eru dýrmæti. Á jólum megum við gjarnan vitja stærsta draums veraldar, sem er stærri en okkar eigin draumur. Hver er hann? Það er draumur Guðs um hamingju, gleði og réttlæti handa öllum mönnum. Guð dreymir þig, bæði daga og nætur, dreymir að þér líði vel, að þú njótir elsku og hamingju, í einkalífi og vinnu.

Þegar Jósef tók með skjálfandi höndum hið litla líf í fangið var Guð að birta elskugerð veraldar, túlka drauminn um lífið og heiminn. Hið varnarlausa barn tjáir sögu um, að Guð lætur sig veröldina varða, vitjar fólks í raunverulegum aðstæðum en ekki bara í andlegri heilaleikfimi.

Vitjaðu draums þíns
Jósef tók mark á draumum sínum. Hver er þinn draumur. Hvert er hlutverk þitt, hvað gerir þú til að lifa vel? Hver er lífshamingja þín? Er eitthvað í lífi þínu, sem hindrar að þú sért hamingjusamur eða hamingjusöm?”

Vegna þess að Jósef tók mark á draumum sínum bjargaði hann Maríu, Jesúbarninu og hamingju sinni. Á hverjum jólum vitjar hann þín og spyr þig um leið þína og lífssamhengi. Nærvera Jósefs á öllum jólum er hljóðlát spurning um þinn draum, gleðiefni þín og köllun þína.

Þú mátt vita, að Guð dreymir þig og sá draumur situr í þér – draumur um lífshamingju. Jósef þorði – leyfðu draumi Guðs um þig að rætast. Það er draumur til lífs.

Amen

Íhugun á 2. degi jóla, 26. desember, 2015

Textaröð: A – Lexía: Jes 9.1-6

Sú þjóð, sem í myrkri gengur,

sér mikið ljós.

Yfir þá sem búa í landi náttmyrkranna

skín ljós.

Þú eykur stórum fögnuðinn,

gerir gleðina mikla.

Menn gleðjast fyrir augliti þínu

eins og þegar uppskeru er fagnað,

eins og menn fagna þegar herfangi er skipt.

Því að ok þeirra,

klafann á herðum þeirra,

barefli þess sem kúgar þá

hefur þú brotið í sundur eins og á degi Midíans.

Öll harkmikil hermannastígvél

og allar blóðstokknar skikkjur

skulu brenndar

og verða eldsmatur.

Því að barn er oss fætt,

sonur er oss gefinn.

Á hans herðum skal höfðingjadómurinn hvíla,

hann skal nefndur:

Undraráðgjafi, Guðhetja,

Eilífðarfaðir, Friðarhöfðingi.

Mikill skal höfðingjadómurinn verða

og friðurinn engan enda taka

á hásæti Davíðs

og í ríki hans.

Hann mun reisa það og efla með réttvísi og réttlæti,

héðan í frá og að eilífu.

Vandlæting Drottins allsherjar

mun þessu til vegar koma.

Pistill: Tít 2.11-14

Því að náð Guðs hefur opinberast til sáluhjálpar öllum mönnum. Hún kennir okkur að afneita óguðleik og veraldlegum girndum og lifa hóglátlega, réttvíslega og guðrækilega í heimi þessum, í eftirvæntingu okkar sælu vonar, að hinn mikli Guð og frelsari vor Jesús Kristur opinberist í dýrð sinni. Hann gaf sjálfan sig fyrir okkur til þess að hann leysti okkur frá öllu ranglæti og hreinsaði sjálfum sér til handa eignarlýð, kostgæfinn til góðra verka.

Guðspjall: Matt 1.18-25

Fæðing Jesú Krists varð á þennan hátt: María, móðir hans, var föstnuð Jósef. En áður en þau komu saman reyndist hún þunguð af heilögum anda. Jósef, festarmaður hennar, sem var valmenni, vildi ekki gera henni opinbera minnkun og hugðist skilja við hana í kyrrþey. Hann hafði ráðið þetta með sér en þá vitraðist honum engill Drottins í draumi og sagði: „Jósef, sonur Davíðs, óttast þú ekki að taka til þín Maríu, heitkonu þína. Barnið, sem hún gengur með, er af heilögum anda. Hún mun son ala og hann skaltu láta heita Jesú því að hann mun frelsa lýð sinn frá syndum hans.“

Allt varð þetta til þess að rætast skyldi það sem Drottinn lét spámanninn boða: „Sjá, yngismær mun þunguð verða og fæða son og lætur hann heita Immanúel,“ það þýðir: Guð með oss.

Þegar Jósef vaknaði gerði hann eins og engill Drottins hafði boðið honum og tók konu sína til sín. Hann kenndi hennar ekki fyrr en hún hafði alið son. Og hann gaf honum nafnið JESÚS.