Greinasafn fyrir flokkinn: Greinar og pistlar

113 pistlar SÁÞ eru inn á tru.is og aðgengilegt á slóðinni trú.is. Þá var talsvert af pistlum einnig á sigurdurarni.annall.is Sá vefur er nú lokaður.

Greinar og pistlar

Konurnar sem bökuðu Hallgrímskirkju

Kvenfélag Hallgrímskirkju á afmæli og er 82 ára í dag. Félagið var stofnað 8. mars 1942 í þétt setnum bíósal Austurbæjarskóla. Fyrsta samvera félagsins hófst með guðsþjónustu. Sigurgeir Sigurðsson þáverandi biskup flutti ávarp á stofnfundinum. Fyrsti formaður Kvenfélags Hallgrímskirkju var Guðrún Jóhannsdóttir frá Brautarholti en núverandi formaður félagsins er Guðrún Gunnarsdóttir.

Kvenfélag Hallgrímskirkju hefur verið stórveldi í lífi og sögu Hallgrímskirkju. Félagið efnir til funda og samvera í kirkjunni og styður safnaðarstarfið með margvíslegum hætti. Kvenfélagskonur lögðu svo mikið fé til byggingar kirkjunnar að sagt hefur verið að þær hafi bakað kirkjuna upp. Félagið hefur keypt messuskrúða og einnig skírnarfont kirkjunnar og gefið kirkjunni margar aðrar gjafir.  

Til hamingju með afmælið kvenfélagskonur og sóknarfólk Hallgrímskirkju.

Greinar og pistlar

Fallið – Anatomy of a Fall

Ástalíf fólks er alls konar og sjaldnast einfalt. Flestir leita gefandi og nærandi tengsla en svo verða áföll á leiðinni sem teikna lífsmynd fólks. Kvikmyndin Anatomy of a Fall er um ást sem endar með dauða. Hjón í svissneskum fjallaskála eru bæði rithöfundar. Henni gengur vel og gefur út bók eftir bók. Honum gengur verr, á við ritstíflu að stríða, kennir um tímaleysi og alls konar áraun lífsins að hann klárar ekki bókina sína og segir upp kennslustöðu sinni. Og svo var keyrt á drenginn þeirra sem nánast blindaðist. Hann og blindrahundur hans komu að föðurnum látnum í snjónum. Augljóst var að maðurinn hafði fallið af þriðju hæð hússins. En var fallið sjálfsvíg? Drap eiginkonan manninn? Hinn blindi sonur varð meginvitni lögreglu og réttarhalda. Í krufningu hjónalífsins var ansi langt seilst.  

Hvað er sannleikur? Hvað er rétt og er minni alltaf traust? Hjónalíf og ástalíf er marglaga og tengsl fólks líka. Svo bætast við hefðir og venjur í menningu, lögreglu og réttarfari. Er kenningasmíð lögreglu sannleikur og er stundum heldur snemma hrapað að niðurstöðu?

Það hefur löngum verið erfitt að vera manneskja. Flókið ferli yfirheyrslu og réttarhalda er eitt en svo eru tengsl fólks margþætt. Stórkostlegt handrit myndarinnar tekur á öllum þessum þáttum. Það er margþættur, litríkur en vel heppnaður vefur sem kitlar áhorfendur alla leið og til loka. Smásögurnar sem sagðar eru til stuðnings heildinni eru sjarmerandi. Klippingin er meistaraleg. Leikur allra er sérkapítuli – stórkostlegur. Sandra Hüller er orðin ein af skærustu leikstjörnum samtímans.

Þið sem elskið gæðakvikmyndir – látið ekki þetta undraverk fram hjá ykkur fara. Þetta er ekki afþreyingarmynd heldur listaverk fyrir huga, augu, íhugun, tilfinningar og samtöl. Þetta er ekki mynd fyrir fyrsta deit en kannski ættu öll pör að sjá þessa mynd, bæði þau sem eru að byrja að kyssast og hin sem kunna að strjúka ástúðlega og rýna af getu í dýptir elskunnar. Áföll verða en það er okkar að vinna úr og lifa. Og boðskapur myndarinnar er skýr að við veljum í lífi okkar hvort við sköpum og lifum eða ákveðum að vera þolendur og þar með fólk fallsins. Greining falls hjálpar við greiningu ástar og lífs.

Um myndina á IMDb að baki

þessari smellu
 

Sýnd þessa dagana í bíó Paradís. 

Greinar og pistlar

Norsku konungshjónin og skemmtilegasta heimsóknin

Ég sá í fréttum að Haraldur 5. konungur var fluttur á spítala í Malasíu. Hjartsláttur kóngs var veikur og nú er hann kominn með gangráð. Norsk herflugvél flutti Harald síðan heim til Noregs. Fréttin rifjaði upp liðlega þrjátíu ára minningu.

Ég hitti Harald og konu hans einu sinni og þá voru þau hjartanlega kát. Konungshjónin heimsóttu Þingvelli 8. september 1992 í opinberri heimsókn. Þá bjó ég og fjölskylda mín í Þingvallabæ og hlutverk okkar var að gera Þingvöllum gott til og þjóna komufólki hvort sem það voru hópar skólabarna, Þingvellingar eða aðrir Íslendingar að vitja helgistaðar þjóðarinnar, erlendir túristar eða gestir Íslands í opinberum heimsóknum.

Veður var bjart þegar Vigdís forseti, Davíð forsætisráðherra, Jón Baldvin utanríkisráðherra og fylgdarlið komu með konungi og drottningu Norðmanna. Kröftugt norðanrok stytti ávarp Hönnu Maríu þjóðgarðsvarðar og stansinn á Hakinu. Veðrið var slíkt að galsi hljóp í mannskapinn á göngunni niður Almannagjá og mjög slaknaði á formlegheitum hinnar opinberu heimsóknar. Davíð var í smitandi stuði. Jóni Baldvini var strítt fyrir brúnar og slitnar flauelsbuxur en hann tók gamninu vel og kenndi um grasekkilsstandi.

Konungshjónin spurðu um náttúru Þingvalla, þinghald, tengslin við norska löggjöf og framvindu sögunnar. Í Þingvallakirkju var hlé fyrir rokinu og hópurinn gekk í kirkju. „Ertu norskur eða af norskum ættum?“ spurði kóngur mig í ræðulok því hann undraðist norskan framburðinn. Ég upplýsti hann ég hefði verið við nám í Noregi í tæplega eitt ár og hefði átt heima steinsnar frá Slottet í miðborg Osló. „Það er skýringin“ sagði hann brosandi. 

Svo var haldið í Þingvallabæ. Í frétt Moggans daginn eftir var ranglega hermt að farið hafi verið í ráðherrabústaðinn sem þá voru tvær syðstu burstir bæjarins. Stofa forsætisráðherrans var of lítil svo hádegisverðurinn var í stofunni okkar megin í þessu parhúsi þess tíma. Og það var gaman. Maturinn var góður og allir lögðu til samtals. Konungshjónin skildu að íslensk gleðisókn hefði vikið formlegheitum til hliðar og þau tóku þátt í gamninu. Ég dáðist að því hve Vigdís hélt snilldarvel saman öllum þráðum. Hún tilkynnti að vegna roks yrði að fella niður heimsókn í Reykholt. Haraldur hafði hlakkað til en skildi máltækið að þó kóngur vildi sigla myndi byr ráða. Veðurhamurinn lengdi því hádegisverðinn í stofunni heima. 

Haraldur gekk úr Þingvallabæ hlægjandi og Sonja drottning laut að mér og sagði: „„Þið eruð svo fullkomlega afslöppuð í kátínu ykkar. Þetta er skemmtilegasta opinbera heimsóknin sem við höfum nokkurn tíma notið. Takk fyrir.“ Já, slíkt var gamanið. Ég lærði þennan dag að veður skiptir minnstu máli fyrir hve vel heppnaðar ferðir eru. Aðalmálið er hvernig unnið er úr og hvernig áhöfnin bregst við. Það var skemmtilegt að taka á móti norsku konungshjónunum. Ég vona að hjartsláttur Haraldar 5. verði sem jafnastur og bestur og hann megi hlægja sem mest. Konungshjónin lærðu þennan septemberdag að á Íslandi er oftast gaman í vondu veðri. Þá falla álög mannamunarins af fólki. 

Meðfylgjandi hér fyrir neðan er skjáskot af fréttum Mbl af opinberri heimsókn norsku konungshjónanna.  Myndin hér að ofan er af Sögu, Þórði og Kötlu, börnum mínum í þjóðlegum búningnum, þegar forseti Þýskalands kom í heimsókn. 

Greinar og pistlar

Karl Sigurbjörnsson og heimskristnin

Útför Karls Sigurbjörnssonar, biskups, var gerð frá Hallgrímskirkju 28. febrúar 2024. Tónlistin var stórkostleg og mikil og almenn þátttaka í söng og bænum. Við sungum sálminn „Nú hverfur sól í haf og húmið kemur skjótt.“ Minningarnar þyrluðust upp við sönginn. Við Karl vorum nokkrum sinnum saman á fundum Porvoo-kirknasambandsins, samtökum lútherskra og anglikanskra kirkna í norður- og vestur-Evrópu. Karl tranaði sér aldrei fram en ávann sér virðingu fyrir leiftrandi getu. Hann var framúrskarandi fulltrúi íslenskrar kristni. Í nokkur ár var hann annar af leiðtogum sambandsins. Í helgihaldi eins fundarins ákvað Karl að nota sálm föður síns: Nú hverfur sól í haf. Lagið hafði Þorkell gert, sá mikli tónsnillingur og bróðir Karls. Organistinn fékk nótnablað og við Karl sungum fyrir og kenndum sálminn – í enskri þýðingu. Það er gott að orna sér við slíkar minningar í kælunni. Meðfylgjandi mynd tók ég af Karli og biskupum frá Uppsala og Newcastle, Ragnar Persenius og Michael Wharton, við upphaf fundar Porvoo-kirknasambansins sem var haldinn í Hallgrímskirkju og í Skálholti í september 2004. Af hverju verkfærakista? Jú, þemað var tool-box of theology. Karl átti mörg tól í sinni trúarlegu og guðfræðilegu verkfærakistu og kunni að beita þeim. Blessuð sé minning hans.
Þú vakir, faðir vor,
ó, vernda börnin þín
svo víð sem veröld er
og vonarstjarna skín,
ein stjarna hljóð á himni skín.
Greinar og pistlar

Bach, Gould og Víkingur Heiðar

Goldberg-tilbrigðin hafa verið vinir mínir í nær þrjátíu ár. Ég eignaðist humm-útgáfu Glenn Gould frá 1981 og það er sú útgáfa af Goldberg sem ég hlustaði á. Ég spilaði gjarnan píanó- flautu- og gítartónlist þegar ég var að lesa og skrifa og Bach, Gould, John Williams gítarleikarinn, Keith Jarret og Chopin sáu oft um hljóðtjöld kyrru og skrifa. Og eiginlega varð þetta dásamlega Bach-verk með árunum að Gould-tilbrigðum eða Gouldberg sem ég elskaði. Jarret-útgáfan hreif mig aldrei. Þegar Víkingur Heiðar og Deutsche Grammophon gáfu út tilbrigðin áður en hann lagði í heimsreisuna var ég viss um að hann hefði nálgast og túlkað persónulega. Þannig vinnur hann – sem sé vel. En ég var tortrygginn en fór að hlusta á spotify. En þetta var enginn Gouldberg, ekkert humm, engar stunur – önnur nálgun. Já, ný nálgun.

Svo voru febrúartónleikarnir auglýstir og ég keypti strax miða fyrir okkur Elínu mína. Afmælistónleikarnir voru uppseldir og ég var sáttur við að fá miða á föstudagstónleikana 16. febrúar. Enn betri dagur – afmælisdagur Bergs, afadrengsins míns. Ég fylgdist með heimsreisu Víkings Heiðars og gladdist alltaf þegar frægðarfréttir voru fluttar af tónleikum hans í einhverju tónmusteri heimsins.  Svo sagði Jón Kristján við kvöldverðarborðið í vikunni að hann vildi gjarnan koma með. Mamma hans gaf honum miðann sinn á 13. bekk og við feðgar fórum en mæðginin gerðu sér dagamun líka annars staðar.

Stemming var í Eldborg Hörpu og eftirvænting. Allir voru spenntir og tilbúnir og mér sýndist helmingur prestastéttarinnar vera mættur, skólafélagar úr MR og svo fjöldi fólks sem ég hef þjónað sem prestur. Sonur minn furðaði sig á öllu þessu fólki sem ég heilsaði. Fólk var beðið að slökkva á farsímum sínum. Svo gekk meistarinn í salinn og var fagnað. Himintónar upphafsstefsins hljómuðu en fjöldi hósta rauf kyrruna og svo hringdi sími framarlega til hægri. Víkingur leit upp, skimaði út í sal, hætti að spila – og beið eftir að síminn hætti og hóstum linnti. Pínlegt. Og svo byrjaði hann aftur. Ég dáðist að því hvernig hann nýtti sér pirringinn til að magna flutninginn. Tilfinningar hans og áheyrenda flæddu inn í músíkina. Fyrstu mínúturnar lék hann sumt hraðar, kröftugar og þrungnara en annars hefði orðið. Tónleikar eru jú aldrei eins.

Tilbrigði Bachs eru mikil músík, eins og safnbú eða sjóður allra tilfinninga manna og spunaheimur fyrir tjáningu á lífi og lífsviðburðum. Víkingur leyfir sér að túlka, spila mismunandi, vera persónulegur og skapandi af því hann gjörþekkir verkið og þar með möguleikana. Hann veit, skilur og hefur vald á grunninum í Bach og tilbrigðunum og getur því gefið því plús listrænnar túlkunar. Spuninn er í blæ, tjáningu og áherslum. Tónleikar kvöldsins urðu mikið ferðalag með lífsreisur okkar. Harmurinn í verkinu speglaðist í tárum fólks, gleðirispurnar voru glæsilegar og hrifu. Og eilífðin opnaðist mörgum sem skynja hina elskuríku dýpt í þessum tilbrigðum.

Jón Kristján sagði takk fyrir og báðir segjum við takk fyrir Víkingur Heiðar. Það var ekkert humm í þessum tónleikum en þeir voru frábærir samt. Bach stendur fyrir sínu sem fimmti guðspjallamaðurinn. Gould var mér og hefur verið eini alvöru túlkandinn á tilbrigðunum. Nú er Víkingur Heiðar búinn að opna mér nýjar víddir. Það er jú ekki spurning um annað hvort Gould eða Víking – heldur kannski fremur bæði og. Við lifum ekki í svart-hvítri veröld heldur litríkri og fjölbreytilegri. Og það er svo dásamlegt þegar elska himsins kyssir tíma og svo margt fólk. Ég mæli með að eftir þessa miklu tónleikareisu hljóðriti Víkingur Heiðar tilbrigðin að nýju – og kannski leyfi líka sínu hummi að fljóta með. Víkings-tilbrigðin. Víking-variations.