Greinasafn fyrir flokkinn: Greinar og pistlar

113 pistlar SÁÞ eru inn á tru.is og aðgengilegt á slóðinni trú.is.

Greinar og pistlar

We live in peace

Some years ago a muslim was brutally killed in Glasgow, Scotland. His name was Ashad Shag. According to the police he was an Ahmadyian-muslim. It was also revealed that he was murdered because of his religion. As an Ahmadyian muslim his belief were not in line with the “orthodoxy” of some other muslim communities in Glasgow. This man was murdered not for something he did but rather for what he believed. The police arrested muslims of other traditions of interpretation and the case was processed as a murder.

How to react to evil?

In this awful series of events there was one and a most beautiful dimension. Faith-communities in Glasgow decided to fight against fanaticism, narrow-minded religious approaches and use of violence in settling differing opinions and views. Representatives from the big faith communites decided to attend the meeting. And they talked and shared their prayers and emotions – just as we do this evening. Representatives of all the major faith communities announced that they would participate in a gathering of faith-representatives and by that to show solidarity to the family and community of the victim and also make clear that violence is not the means for peace nor method of religion or religious people.

But in the last minutes prior to the event representatives for two important muslim communities sent their apologies. They did not come and they were not represented by others in the event. The sheer lack of representation added to the awfulness of the slaying. The communities of the killer did not stick to peace but rather to a stand-by over against violence. The murder was horrible and the aftermath even more so. But majority of the religious communities in Glasgow were responsible, their voices against violence were clear. The Church of Scotland was represented and other Christian churches as well.

Does this tragedy in Glasgow concern us? How is the situation in Iceland? Are some people in Iceland willing to kill people of other faith? No Christian has the right to kill people of other faith for religious beliefs. If they would they would be departing from the Christian path. Are any muslims in Iceland willing to kill an Ahmadyian muslim? Killing a person is not only an offence to our society, it is illegal, it is immoral and it is – in our Icelandic views – an offence to religion, dignity of all humans and our type of society. We do not kill people because of their religious views nor do we kill or act violently over against people who think differently or practice other types of religion.

Love

I was asked to talk about Christianity and peace. It should be stated and spelled out as clearly as possible: Christianity is a religion of love. The Christian God is essentially love. According to Jesus’ message: Love is that which charachterizes how humans understand the internal life of the Godhead. That which is the style or bond within God is caring love. That love also embraces that which is the world. This embracing love is what we Christians believe to be the reason for God’s coming into the world in Jesus Christ and empowering all people to that which is good and life-giving. This is no simple-minded dream of children but a stubborn approach and style of life of those who have faith in God of love. And how does this apply to faith relations: According to Christianity an Ahmadyian muslim is also a as much a child of God as all other humans in the world. To meet a Sunni muslim is to meet a sister or brother of Jesus Christ. To meet a member of the Asatrú-community is to meet a member of God´s humanity. So the basic approach is a positive one. But a strain of this type of approach is a realistic awareness that no-one is perfect and we need to work on our creeds, faith-systems, interpretations and morals in order to nurture togetherness and healthy relationships. It is never acceptable that a person kills others or retreats to violence over against other thinking people.

Always striving for peace is a highly practical matter for us here in Iceland. We have a job to do together. We have – as representatives of faith communities – a duty to make sure that violence is never just, right or moral. The members of our communities have to be aware of that and also in practical agreement with that too. Fanaticism of any sort, social, ideological or religious should not be tolerated and we should stick together on working on that. The task of the religious communities in Iceland is to be non-violent communities, proponents of just peace and practicing moral communities.

Respecting and accepting the other

Are we willing to work on just peace, work on eradicating hate speech from our communities, degrading other beliefs and creeds? Are we willing to work on changes in ourselves and our groups to mature for something new and important? Are we willing to change views if good arguments are stressed against old views and practices? I think our task for working for local peace and sharing is of basic importance, not only for stabilizing society but because this is the way of being humans, accepting differences and never retreat to violence of any sort.

In the world of football – EUFA – there is a program on respect – a program of accepting the full human dignity of the other. In religion there should be a similar love-program – a nurturing and educating program of respecting and accepting the other. For fully respecting the other we need to know each other, discuss the limits of belief, creeds and social rules and reactions. We need to know the traditions and culture of the others. I call all of us to work on love-programs that will make clear to all faith-communities and all people in Iceland that murdering, violence and fanaticism is the opposite of all true faith – the absolute enemy of God and religious people.

Working on peace – just peace – is a task for all Christians – and truly for people of faith. God bless you and keep you in peace.

Address of Sigurdur Arni Thordarson in a meeting of religions. April 2016. Hotel Plaza, Reykjavík. 

http://www.theguardian.com/uk-news/2016/apr/18/scottish-muslim-groups-ahmadi-anti-extremism-campaign-launch-glasgow?utm_source=esp&utm_medium=Email&utm_campaign=GU+Today+main+NEW+H&utm_term=167804&subid=9798877&CMP=EMCNEWEML6619I2

Greinar og pistlar

Páskaegg og Leifur Breiðfjörð

„Gott er að vera prestur um páska og engill í ofviðri.“ Þetta er spakmælið utan á stórkostlegasta páskaeggi sem ég hef séð. Sigríður Jóhannsdóttir og Leifur Breidfjord komu með þetta undraegg í gær og afhentu okkur heimilisfólkinu í Litlabæ. Já, kraftaverkin gerast enn. Og eins og glöggir sjá hefur Leifur málað eggið og hafði vitið utan á en ekki á bréfi innan í egginu. Máltækið er frá Friðmundi Engiljón, sem var vitrasti smiður í heimi skv. Ólafi Jóhanni Sigurðssyni. Og svo rataði textinn á þetta undursamlega listaverk sem hefur glatt alla sem komið hafa á heimili okkar þessa páskana.

Leifur Breiðfjörð hefur málað mörg páskaegg um dagana. Og þau eru með ýmsu móti. Sum eru með textum úr Passíusálmum, önnur með svona útanáliggjandi speki og sum á grensunni! Það er kominn tími á að veröldin fái að kynnast þessari eggjalist Leifs Breiðfjörð.

Af hverju egg á páskum, páskaegg? Egg hafa í þúsundir ára verið tákn um frjósemi og líf. Og af því táknin voru til í menningunni voru þau notuð í kristninni til að túlka eða miðla hinni kristnu lífsafstöðu. Hin ávölu egg voru sem tákn um að Kristur var ekki lengur í grafarhvelfingu sinni heldur lifandi.

Og egg hafa lengi verið skreytt. Í Afríku voru strútsegg skreytt fyrir sextíu þúsund árum. Egg voru meðal fornþjóða við Tigris og Efrat skreytt með gulli og silfri og komið fyrir í gröfum. Kristnir menn á þessum slóðum máluðu egg til að minna á að Jesús Kristur hefði úthellt blóði sínu og skapað líf (táknað með eggi). Víða lögðu kaþólskir menn áherslu á föstur fyrir páska og ekki mátti neyta eggja á þeim tíma. Hænur gerðu gjarnan hlé á varpi yfir háveturinn og tóku svo til við varpið nærri páskum. Eggin voru full af lífnæringu og þótti siðlegt fagurt að gefa þeim efnaminni egg til matar. Páll V. páfi ákvað skömmu eftir 1600 að páskaegg skyldu tengd upprisunni. Og þau egg voru gjarnan máluð. Í kjölfarið varð farið að skreyta eggin með trúarlegum myndum og lífsspeki. Svo var miðum komið fyrir í útblásnum eggjunum með hamingjuóskum og jafnvel ástarjátningum. Trúarefnið var á útleið en prívatmálin á innleið.

Alls konar aðferðir voru notaðar til að lita egg. Ef þau voru soðin í heyi urðu þau gul og litir til bandlitunar virkuðu líka við eggjalitun. Kaffi gerði eggin brún. Á nítjándu öld voru egg síðan búin til úr pappír en fyllt með sælgæti. Súkkulaðieggin komu í kjölfarið.

Upp úr aldamótum 1900 fóru páskaegg að berast til Íslands. En fyrstu páskaeggin voru seld í Björnsbakaríi í Reykjavík. Að setja málshætti inn í páskaegg er íslenskt fyrirbæri en má rekja til spakmæla í eggjum 17. aldar.

Þessa páskana höfðu drengirnir mínir ekki áhuga á venjulegum súkkulaðieggjum en þeir voru sáttir við að fá bæði körfubolta og fótbolta! Svo fóru þeir í ratleik í garðinum við hús okkar á páskamorgni og fundu dönsk málmegg full af uppáhaldsnamminu. En foreldrarnir fengu dásamlegt egg frá Hafliða og stórkostlegt málað hænuegg frá Sigríði og Leifi Breiðfjörð. Og í þeim eggjum nær list páskaeggjanna hæstu hæðum. Ég býst við að englum farnist vel í ofviðri og það er dásamlegt að vera prestur um páska – og reyndar allt árið. Takk Sigríður og Leifur.

 

Greinar og pistlar

Ferming Svansí ömmu

Svanfríður Kristjánsdóttir fæddist á Brautarhóli í Svarfaðardal 22. mars 1910.  Í dag er því 107 ár frá fæðingu hennar. Þórður, sonarsonur hennar, tók þetta viðtal við hana árið 2003 þegar leið að fermingu hans. Og þau sátu saman, hún á tíræðisaldri og hann á leið inn í manndómsárin. Það var heillandi sýn. Í aðdraganda fermingar er merkilegt að strekkja tímann og sjá allt í stóra samhenginu. 

Svanfríður fermd á Völlum

Ég fermdist þegar ég var fjórtán ára.  Það voru nú allir fermdir á þeim aldri þá. Ég fæddist 1910 svo þetta hefur verið 1924. Ég var fermd á hvítasunnu. Ég hafði gengið til prestsins á Völlum fyrir ferminguna. Pretsturinn, sr. Stefán Kristinsson, spurði okkur út úr í kirkju og hlýddi okkur yfir. Ég kunni nú marga sálma, milli fjörutíu og fimmtíu sálma. En sumir krakkarnir kunnu fáa sálma. Flestir fermingarkrakkarnir höfðu metnað og vildu kunna sem flesta, því presturinn vildi það nú líka.

Fermingarmessurnar voru alltaf fjölmennar. En á þessum hvítasunnudegi var hríðarveður. Það var nú troðfull kirkja samt og þurfti að setja inn aukastóla. Börnin voru miklu fleiri í sveitinni þá en nú er orðið. Systkinin voru mörg á öllum bæjum.

Ég var í hvítum kjól og mér var kalt. Kjóllinn var svo þunnur og fínn. Ég átti ekki kjólinn og hann var fenginn að láni. Fermingarkjólarnir voru hvítir og ónothæfir fyrir aðra daga og voru því lánsföt. En ég fékk svo sparikjól fyrir önnur tilefni. Og þetta var áður en kyrtlarnir komu. Ég var í dönskum skóm, sem kallaðir voru. Þeir voru svartir og ágætir. Við fórum út að Völlum þar sem presturinn bjó og svo skiptum við stelpurnar um föt inn á kontór prestsins. Vinkona mín var með kyrtil og í skautbúning.

Þegar við vorum búin að fara í fermingarfötin gengum við út í kirkju með fjölskyldum okkar. En við fengum sérstakt sæti í messunni. Þegar stólræðan var búin var sunginn fermingarsálmur: “Lát þennan dag, ó Drottinn, nú.” Þá færðum við okkur upp að altarinu og settumst þar. Presturinn hélt ræðu númer tvö, fermingarræðuna, og talaði beint til okkar allra. Svo vorum við fermd. Við þurftum ekki að svara prestinum með öðru en jáyrði því yfirheyrslur voru búnar í spurningum. Svo tók presturinn í hönd okkar um leið og hann var búinn að ferma. Það var engin altarisganga í guðsþjónustunni, en svo var í vikunni á eftir gengið til altaris.

Þetta var eftirminnilegur dagur og ég tók ferminguna mjög alvarlega. Við vinkonurnar – og ég held allir krakkar á þessum tíma – tóku fermingarheitið alvarlega. Við vildum tilheyra Guði og vera hans. Það var engin veisla. En börnunum, sem fermdust, og foreldrum þeirra var boðið inn á prestssetrið. Svo þegar við vorum komin heim skipti ég um föt. Það var nú sauðburður á þeim tíma svo allir voru að sinna skepnunum. Ég fór að ná saman kindunum sem voru úti. Það var ekki vonskuveður en nauðsynlegt að koma skepnunum inn.

Það var ekki til siðs að gefa margar gjafir á þessum tíma. En ég fékk fermingarkort og Gísli bróðir hafði keypt notað úr, sem hann gaf mér. Pabbi og mamma gáfu mér kind. 

Já, hver er nú óskin til Þórðar? Jú ég vil að fermingardrengurinn haldi það sem hann lofar, haldi sér við Guð og verði góður og nýtur maður. Það er mest hamingjan að gera það.

Þórður Sigurðarson tók þetta viðtal við Svansí ömmu, 5. apríl, 2003, daginn fyrir fermingu hans. Hún var fermd á Völlum í Svarfaðardal og hann í Neskirkju í Reykjavík. Viðtalið var birt í minningabók um Svanfríði Kristjánsdóttur. Myndin af Þórði hér að ofan var tekin á gönguferð á  Rima, en amma hans hafði oft farið áður upp á þetta mikla fjall. Brosmyndin af mömmu er tekin sumarið 1953. Kristín, systir mín, stendur hjá móður sinni óléttri og fagnandi við Litlabæjarhlöðuna við hlið húss okkar við Tómasarhaga. Yfirlitsmyndin við upphaf greinar er af Rimum. Þar má sjá bæina sem tengjast fjölskyldu og sögu Svanfríðar, Brautarhól þar sem hún er fædd, Gröf, Skriðu, kirkjustaðinn Velli, næst utan við Brautarhól, Uppsali, Hánefsstaði og síðan aðra bæi utar í dalnum. Hinum megin ár glittir í Húsabakka og kirkjustaðinn Tjörn. 

Greinar og pistlar

Vatn

Hvað var í kringum þig, var þitt nærsamhengi, þegar þú varst fóstur í móðurkviði? Það var vatn. Þú svamlaðir og fórst kollhnísa í legvökva. Hátíðnihljóðin, sem bárust eyrum þínum alla daga, voru frá hinu hraða rennsli blóðsins, vökvans, í æðum móður þinnar og í takti við slátt hjartans sem dældi. Svo þegar legvatnið fór var ekki lengur hægt að lifa inní mömmu – þá fæddist þú. Síðan varstu baðaður eða lauguð í vatni. Móðurmjólkin var að mestu vatn. Þú varst og ert vatnssósa. Svo héldu elskuarmar á þér við skírnarlaug. Glitrandi vatnið í fontinum var borið að kolli þínum og orðin um föður, son og heilagan anda voru nefnd með nafninu þínu.

Síðan hefur vatnssagan haldið áfram. Þú hefur verið í vatni og notið vatns. Í þér er mikið vatn, sem hefur lengi verið til, jafnvel tugi milljóna ára. Það hefur farið um líkama fiska, sóleyja, hvala, trjáa, tígrisdýra, apa, snigla, kaktusa og jafnvel risaeðla. Það hefur borist um allan heim, verið í Jórdan og mörgum jökulám, verið í Kyrrahafinu, Dauðahafinu, Rauðahafinu, vatninu í Krossá. Meðan þú lifir finnur þú fyrir vatnsbúskap líkama þíns. Vatnið er lífinu nauðsynlegt. Líf okkar slokknar ef vatnið hverfur eða fúlnar.

Margir elska vatn og vötn, veiðimenn, fagurkerar og trúmenn allra hefða. Auður djúpúðga var svo elsk að sjónum að hún vildi láta jarða sig í flæðarmáli. Merkilegt, flestum hryllir við ef grafir fyllast af vatni. En af hverju skyldi hin vitra, kristna, Auður hafa sótt til sjávar? Getur verið að vatn hafi eitthvað með Jesú að gera? Getur verið að við þurfum að sjá hið djúptæka í hinu yfirborðslega, greina trúarleg gildi í hinu hvunndagslega?

Skírn Jesú og vatn veraldar

Þegar Jesús vildi skírast var hann sér fullkomlega meðvitaður um, að skírn hans væri ekki með sama móti og iðrunarskírn þeirra sem flykktust til Jóhannesar við Jórdan. Skírnaróskin markar upphaf starfsferils hans. En Jesúskírnin er ekki heldur hin sama og okkar. Jesús skírðist ekki heldur til lífsins eins og við, ekki að endurnýjast eins og við, ekki að losna úr viðjum sorans eins og við. Skírn Jesú var upphaf frelsisverks hans sem gerir skírn okkar mögulega. Skírn Jesú var og er lind, uppspretta í eyðimörk, árstraumur, sem mótar umhverfi og er forsenda gróðurs, sem kenndur er við himininn. Skírn Jesú hefur áhrif á allan heiminn, ekki bara eyðimörk, heldur líka blautsvæðin.

Á miðöldum gátu menn séð í Jórdanskírn Jesú helgun allra vatna heimsins. Jesús helgar allt sem er, gerir það heilagt. Vatnið notum við svo í hinu kirkjulega samhengi skírnarinnar til að helga lífið. Í bikarnum er vatnið helgað þér til blessunar. Í því er helgað vatn og þú mátt því leyfa þér og lífi þínu að blómstra. Af því veröldin er Guðs sköpun, blessuð af Jesú eiga kristnir menn að verja vatn veraldar, vernda og hreinsa. Lífið þarfnast þess. Jesús var skírður – ekki aðeins til að gefa mönnum líf heldur gefa allri veröld líf, vatninu líka.

Vatnsvernd fjær og nær

Vatn hefur verið misnotað og mengað um allan heim. Víða er vatnsskortur og vatnsvernd er æ brýnna mál alls mannkyns. Við ættum að styðja Hjálparstarf kirkjunnar við að gera brunna á vatnsvana svæðum. Mengun er víða gífurleg, sjór og vötn eru svo illa spillt, að fólk getur ekki farið út í vatnið til að baða sig, hvað þá lotið niður og drukkið. Meira en einn milljarður manna hefur ekki aðgang að nægu og hreinu vatni. Ýmsum tegundum platna, skordýra og dýra er ógnað vegna vatnsmengunar, uppistöðulóna og námavinnslu.

Við þurfum að innræta okkur þá frumreglu, að aðgangur að hreinu vatni séu mannréttindi. Vatnsvernd er lífsvernd. Við berum ábyrgð á lífsgæðum barna okkar, ófæddum kynslóðum. Kirkjan gegnir ábyrgðarhlutverki í náttúruvernd og við berum öll ábyrgð í þeirri þjónustu.

Notum vatnsdag til að íhuga köllun okkar til verndar og blessunar vatns. Land, fólk, vatnssósa sköpun Guðs er heilög.

 

 

Greinar og pistlar

Emmý Lynn skírð

Emmý Lynn var skírð í Hallgrímskirkju 19. mars. Foreldrarnir búa í Falkirk í Skotlandi. Sandra Ögn Agnarsdóttir er mamman og pabbinn Michael Dean Cullis. Það var skemmtilegt að undirbúa skírnina með þeim og afar og ömmur, langamma og fjölskyldufólkið kom fagnandi til kirkju og til athfnar. Sólin lék sér helgidóminum. Og þegar Sandra kom með Emmu að fontinum opnaði hún augun og hvelfingin, gluggarnir og ljósleikurinn birtist í augunum – hún var með himinn í augum. Petra og Michel lásu biblíutextana. Og annað þeirra notaði Iphone sem ritningu – og textinn var frá United Bible Society!  Andreas Costa og Rakel Ósk Steindórsdóttir eru guðfeðgin. Skír er himneska og Emmý Lynn er ekki aðeins barn Íslands og Skotlands, ekki aðeins barn tímans heldur líka borgari eilífðar. Takk Sandra og Michael og Guð geymi ykkur öll.