Greinasafn fyrir merki: Sigurþór Heimisson

Greinar og pistlar

… og Orðið var Ást

Sigurþór Heimisson flutti þetta ávarp á örþingi um Ástin, trú og tilgangur lífsins, laugardaginn 11. nóvember, 2023. Myndina hér að ofan tók ég af Sigurþóri við Garðana við Ægisíðu. Þar hefur Sóri búið ásamt konu sinni og fjölskyldu í aldarfjórðung. Myndin hér að neðan er af Kór Neskirkju og Sigurþór er sá lengst til vinstri á myndinni.  Báðar myndirnar líklega frá 2010. Hér á eftir er ávarpið: 

Í upphafi var Orðið, og Orðið var hjá Guði, og Orðið var Guð.

Ég skil þetta þannig að orðið eða tungumálið sé guðdómlegt, ekki það að upphaflega hafi verið eitt orð -Guð-

Séra Sigurður er búinn að raða saman orðum í heila bók – sem ég er reyndar ekki búinn að lesa alla – en þar segir hann meðal annars frá því þegar sonunum tveimur eru gefin nöfn og hvað þau nöfn þýða. Því orð hafa merkingu, ekki í sjálfum sér heldur er það samningur milli fólks í samfélaginu hvaða þýðingu orð hafa. Við þurfum að læra tungumál til að gera okkur skiljanleg. Ef við komum í nýtt samfélag þurfum við að breyta tungumálinu sem við tölum jafnvel þó að við förum bara á milli landshluta. Á Akureyri þarf maður til dæmis að kynna sér áttirnar til að skilja hvað er átt við þegar spurt er hvort maður búi í syðri eða nyrðri endanum í blokkinni.

Við búum til ný orð yfir nýja hluti og hugtök, og hlutirnir eru í raun ekki til fyrr en þeir eru komnir með nafn. Alveg eins og börn verða fyrst hluti af samfélaginu þegar þau hafa fengið sitt eigið nafn. Þess vegna er tungumálið í sjálfu sér guðdómlegt því það er hluti af líminu sem heldur samfélaginu saman. Við búum okkur síðan til orðabækur til að útskýra hvað orðin í tungumálinu þýða.

Ég hef heyrt því haldið fram að Íslendingasögurnar og tilkoma Biblíunnar á íslensku sé ein aðal ástæða þess að íslenskan hefur breyst jafn lítið og raun ber vitni. Íslendingar lásu (og lesa enn) Íslendingaasögurnar og jafnvel biblíuna líka.

Hlutverk presta er síðan að hjálpa okkur að skilja og skilgreina orðin sem standa í Biblíunni.

Ég man að þegar ég fór að syngja í kórnum og mæta reglulega í messu voru þeir hér tveir prestarnir: Séra Sigurður Árni og Séra Örn Bárður. Mér þótti gaman að hlusta á predíkanirnar þeirra (já, já, allavega sumir í kórnum heyra predíkanirnar) mér þótti svo gaman að heyra hvað þeir höfðu ólíka nálgun á efnið sem þeir voru að fjalla um. Örn Bárður var að mínum dómi klassískari í nálgun á meðan fræðimaðurinn Sigurður Árni þótti mér persónulegri og velta upp nýjum flötum á umfjöllunarefninu.

Þess vegna ber að fagna þessari nýju orðabók Séra Sigurðar því með henni gefst tækifæri að rifja upp eða kynna sér frá grunni hugsanir og túlkanir hans á orðunum og hugsununum í Biblíunni.

Eins og nafn bókarinnar gefur til kynna (og kemur fram í fínu viðtali í Mogganum í morgun) fjallar bókin að stórum hluta um ást og boðskapinn um það að elska náungann.

Nú á tímum sjálfselsku (það er dagur einhleypra í dag, eða dagur sjálfselskra) er full þörf á að minna á að við þurfum fyrst og fremst að elska hvert annað.

Í upphafi var Orðið, og Orðið var hjá Guði, og Orðið var Ást.

Greinar og pistlar

Ástin, trú og tilgangur lífsins

Ekki aðeins mönnum þykir gott að elska heldur Guði líka! Í kirkjuræðum mínum hef ég hef gjarnan talað um guðsástina og ástina í veröldinni. Guðsástin er inntakið í gleðiboðskap Jesú Krists og þar með kristninnar. Lífið lifir vegna þess að Guð elskar. Sá boðskapur á alltaf erindi og svo sannarlega líka á þessum spennu- og stríðstímum.

Síðustu áratugi hef ég flutt um eitt þúsund hugleiðingar í helgistundum og sunnudagsprédikanir í kirkju. Úr þessu safni valdi ég 78 ræður í bók fyrir helgidaga ársins. Ritið nefnist Ástin, trú og tilgangur lífsins. Í því er fjallað um þrá fólks og tilfinningar, náttúruna, menningu, tilgang, sjálfsskilning, trú og efa, Guð og ástina í lífinu.

Forlagsþrenningin Bjartur-Veröld-Fagurskinna, sem Pétur Már Ólafsson stýrir, gefur postilluna út af þakkarverðum metnaði. Útgáfuhátíð verður í Neskirkju laugardaginn 11. nóvember og hefst kl. 16 með örþingi í kirkjunni um ritið og prédikun presta í kirkju. Kl. 17-19 verður síðan útgáfuhóf í safnaðarheimilinu og allir eru velkomnir.

Á örþinginu tala þessi: Elín Sigrún Jónsdóttir, Sigurþór Heimisson, Elínborg Sturludóttir, Sigurvin Jónsson, Rúnar Vilhjálmsson, Irma Sjöfn Óskarsdóttir og Ragnar Helgi Ólafsson. Þingstjóri: Vilhelm Anton Jónsson.

Ræðusöfn presta hafa gjarnan verið kallaðar postillur og af því ástin er leiðarstef ræðusafns míns hafa vinir mínir gjarnan talað um ástarpostillu. Það er lýsandi og hnyttin nefning og var lengi vinnuheiti ræðusafnsins. Ragnar Helgi Ólafsson, rithöfundur og grafískur hönnuður, bjó ritið til prentunar. Hönnun hans er í anda bókagerðar stórbóka bókaútgáfunnar Helgafells fyrir hálfri öld. Hallgrímskirkja styður útgáfuna og ég er afar þakklátur sóknarnefnd fyrir. Stuðningurinn tryggði að hægt væri að fá listamann til bókarhönnunar og vanda allan frágang. Elín Sigrún Jónsdóttir hlustaði á allar ræðurnar. Hún er ástkona mín og ást má líka tjá og iðka í samtali um trú og Guð. Halldór Reynisson las yfir handritið og gerði þarfar athugasemdir. Áslaug Jóna Marinósdóttir var öflugur málfarsráðunautur og prófarkalesari. Ég þakka þeim alúð og metnað fyrir mína hönd. Þá þakka ég samstarfsfólki og öllum þeim sem tekið hafa þátt í helgihaldi þeirra kirkna og safnaða sem ég hef þjónað. Tilheyrendur mínir hafa svo sannarlega brugðist við boðskap prédikananna og erindi, rætt um álitaefni, mótmælt sumu, samsinnt öðru og stundum krafist birtingar á vefnum. Prédikun er jú ekki einræða heldur þáttur í löngu samtali margra, ekki verk eins prests heldur samverk anda og samfélags.

Hvernig á svo að nota þessa ástarpostillu? Á kynningarborða sem fylgir útgáfunni segir: „Ég hef gaman af því að elda mat en ég nota aldrei allt kryddið í kryddhillunni í einn rétt. Þessi bók er eins og kryddsafn. Best er að nota hana oft, í smærri skömmtum eða eftir þörfum. Tilgangur hennar er að krydda lífið og næra ástina.“