“Er einhvern tíma bakkað þegar menn hafa gert mistök?” Þessi spurning kom upp á einum fundi með kjörmönnum nú í vikunni. Við ræddum m.a. fækkun prófastsdæma á Suðurlandi. Þar hefur þremur prófastsdæmum verið skellt saman í eitt stórt.

Á fundum á Suðurlandi síðustu daga hefur margt merkilegt komið fram. Mér hefur orðið betur ljóst, að skipulagsbreytingar í kirkjunni síðustu ár hafa kannski ekki heppnast sem skyldi. Hvernig getur prófastur stýrt starfi á svæði, sem nær vestan frá Reykjanesi og austur fyrir Höfn í Hornafirði? Raunar þyrfti sá prófastur að vera losaður undan sóknarprestsstarfi. En svo er ekki á Suðurlandi né í öðrum prófastsdæmum. Og ég spyr hvort ekki þurfi þor og þrek til að bakka með skipulagsbreytingar sem ekki skila sem skyldi.

Framundan er að meta nýtt frumvarp um þjóðkirkjulög. Frumvarpið verður lagt fyrir prestastefnu í sumar og síðan kirkjuþing í haust. Í tengslum við það þarf að ræða, ákvarða og móta starfsreglur um skipulag kirkjunnar. Samstarfssvæði er einn angi þessa stóra máls. Skilgreina þarf stöðu vígslubiskupa betur en hefur verið gert og efla stöðu þeirra. Staða biskupsembættisins er einnig í mótun og létta þarf af biskupi ýmsum störfum við framkvæmdastjórn kirkjunnar. Störf og stöðu prófasta þarf að endurskilgreina, stærð og rekstur prófastsdæma. Og það er ekki sjálfgefið að ef vígslubiskupar eru efldir rýrni hlutverk prófasta eða öfugt. Prófastar mega gjarnan eflast sem verkstjórar að skandinavískri mynd og vígslubiskupar eiga vera fullvirkir tilsjónarmenn í kirkjunni.

Þorum við að skoða og endurskoða breytingar? Árangursmat þarf að verða eðlilegur þáttur í lífi og starfi kirkjunnar. Þegar reynsla er komin af nýjum starfsreglum þarf að meta gildi og árangur. Kirkjuþing hefur sýnt að það þorir að endurskoða strax ákvarðanir sínar þegar gallar koma í ljós.

Ég heyri að Sunnlendingar vilji opinskáar umræður um skipulagsgalla og breytingar. Þegar mistök hafa verið gerð er betra að bakka en þrjóskast við og spóla.

Um allt land hugsar fólk sinn gang og íhugar hver henti í biskupsþjónustu. Það er undursamlegt, að fólk tekur hlutverk sitt bæði alvarlega og leitar umsagna til að geta metið sem best. Mannval er í boði. Tíminn fram að biskupskjöri er tími kirkjunnar. Umræður verða miklar í héraði og í fjölmiðlum þjóðarinnar. Og það er í þágu kirkjunnar, að hún verði sem best.

Svo hringir síminn. “Blessaður. Ég hef ákveðið að kjósa þig í biskupskjörinu.” Ég þakkaði og spurði hvað hefði ráðið. Minnt var á leiðtoga- og stjórnunarhæfni, mikilvægi þess að leiða fólk til sátta, að menntun hentaði kirkjunni, prédikun og beinlínusambandið til Guðs. Þessi óvænti stuðningur gladdi mig.

Mál eru rædd, fólk tekur ákvarðanir, tjáir þær. Hvað eflir Krist, hvað er í þágu trúar, vonar og kærleika? Við verðum öll að glíma við þær spurningar og reyna að meta hvernig við getum þjónað sem best.

Það var heillandi að koma að Selfosskirkju í morgun. Hálftíma fyrir athöfn var hópur fólks þegar komin í kirkjuna. Prestarnir, Ninna Sif Svavarsdóttir og Óskar Hafsteinn Óskarsson, stóðu í forkirkjunni. Þau tóku á móti öllum með brosi og útdeildu messuskrá og steinum. Það var óvænt, en allir báru með sér grjót í kirkju! Af hverju? Það var upplýst að þetta væri fjallræðuathöfn. Spennandi og vakti eftirvæntingu.

Svo fórum við Elín Sigrún, kona mín inn, inn í kirkjuna. Enn voru tíu mínútur í að athöfnin byrjaði, en barnakórinn stóð þegar í kórtröppum og söng. Litlu börnin vögguðu fram og til baka kirkjuganginum. Svo spiluðu tvær unglingsstúlkur á klarinett. Fólk dreif að og það var stemming í kirkjunni.

Svo hófst athöfnin og allur söfnuðurinn söng um Jesú, okkar besta bróður. Bænir stigu upp í himininn. Prestarnir stýrðu athöfninni með öryggi, hreyfisöngvum með sveiflu og fræddu söfnuðinn af kunnáttu. Svo söng barnakórinn að nýju. Gesturinn var kynntur og sagði sögu um lífið, öryggið, okkur manneskjur og Guð.

Steinarnir voru teknir fram og hlutverk þeirra skýrt. Grjótið úr forkirkjunni væru bænasteinar – okkar hlutverk væri að ganga fyrir altarið, leggja þá í vörðu, sem væri eins og bænafjall. Frammi fyrir Guði ættu tilfinningar okkar heima, sorgir og gleði, allt okkar líf. Ganga okkar safnaðarins, stefnan að altarinu, var eins og pílagrímsför mannsins fram fyrir Guð. Þetta var heillandi athöfn sem hafði sterk áhrif á mig. Þegar vel er unnið með börnum og unglingum er kirkjan á réttri leið.

Bjartsýni á pílagrímsför kirkjunnar

Eftir súpu í hádeginu byrjaði svo fundur kjörmanna. Sr. Kristinn Ágúst Friðfinnsson bættist í hópinn og nokkrir kjörmenn úr héraði sem og sóknarnefndarfólk af Selfossi. Margt var rætt um biskupskjör, álitamál kirkjunnar, starf og þróun þjóðkirkjunnar og að hverju yrði að huga. Samtalið er mikilvægt í undirbúningi biskupskjörs, allir leggja í þann sjóð líka, biskupsefnum til ábendingar, kjörmönnum til styrktar en kirkjunni til framtíðar.

Þennan sunnudag á Selfossi voru bænir bornar fram í guðsþjónustu og hugmyndir lagðar fram til uppbyggingar. Ég fór frá Selfossi bjartsýnn á pílagrímsför þjóðkirkjunnar. Takk fyrir Selfyssingar, takk fyrir Sunnlendingar – og takk Guð.

Ég hlustaði á vitra konu, sem líka er prestur, tala um kirkjuna. Hún talaði með næmleik um vanda dreifbýlis og þéttbýlis og stöðu og hlutverk kirkjunnar. Svo sagði hún, að sárasti vandi kirkjunnar í dreifbýlinu væri kannski að fólk nyti ekki athygli.

Ég staldraði við þessa hugsun. Getur verið að þetta sé mein, sem mörg kannast við. Er kannski brestur eða skortur á athygli einn meginvandi okkar kirkju? Það er dyggð að sjá fólk, í gleði þess og sorg, í vanda þess og vegsemd. Engin manneskja verður til nema vera séð. Þau, sem njóta ekki að vera séð og metin, tærast upp – verða ill eða deyja. Móður- og föðuraugu sjá mennsku í barni sínu. Þau tillit verða til að laða fram andlega auðlegð þess og þroska. Guð sér okkur menn og þess vegna verður lífið gott og gjöfult.

Við megum gjarnan læra að sjá betur, heyra betur og finna meira til með öðrum. Og við þurfum að stunda stífar hrósæfingar, segja fólki þegar það gerir gott. Auðvitað eigum við ekki að leggja af gagnrýni, heldur fylgja henni eftir með H-vítamíninu – hrósi. Við prestar megum gjarnan vera góð fyrirmynd í að veita fólki næma athygli. Kirkjulegir starfsmenn mega veita fólkinu í samfélaginu og kirkjunni athygli. Allir þarfnast þess að vera séðir.

Kristinn maður sem veitir athygli er bróðir og systir og eflir aðra. Kirkjan er athyglissamfélag Guðs og manna, með öðrum orðum samfélag kærleika. Að vera biskup er að vera episkopos, sá eða sú sem sér, horfir til, iðkar tilsjón. Að vera biskup er að veita athygli – næma athygli.

sá