Þórður Sigurðarson – organistinn og presturinn

Okkur prestum eru organistarnir nánir samstarfsmenn. Það er ekki aðeins mikilvægt að organistarnir séu góðir tónlistarmenn, heldur er alltaf betra ef þeir eru skemmtilegir, kátir og hvetjandi. Og ég er lukkuhrólfur því þannig hafa organistarnir verið sem ég hef unnið með. Guðni í Bakkakoti var dásamlegur originall, Andrés í Hruna líka. Friðrik Jónsson var heillandi músíkalskur og tónskáld (Við gengum tvö) og Inga Hauksdóttir náttúrutalent. Hilmar Agnarsson, ja hvílíkur snilli. Steingrímur Þórhallsson fjölgáfaður og svo eru Hörður Áskelsson og Björn Steinar Sólbergsson risar í músíklífi heimsins.

Alltaf þykir mér skemmtilegt að hitta nýja organista og ég upplýsi hér með að ég hef aldrei hitt organista sem er leiðinlegur. En vissulega eru þeir misjafnir að áherslum, allir hafa þeir sinn eigin tón, spilastíl, geðslag, mismunandi nálgun og eigin hátt í undirbúningi athafna og helgihalds.

Vinur minn hringdi fyrir skömmu og bað mig að þjóna við útför föður hans. Þar sem fólkið var mér kunnugt sagði ég já. Spurði svo hverjir kæmu að undirbúningi. Hann sagði mér hver kórinn væri, hver væri útfararstjóri – og svo væri organistinn úr sveitinni. Og þar sem útförin átti að verða í Mosfellskirkju í Mosfellsdal spurði ég áfram hver hann væri. „Hann er fínn, þetta er nýr organisti, nýkominn, flottur tónlistarmaður.“ Og ég spurði: „Getur verið að hann heiti Þórður“? „Já.“ Mér þótti skemmtilegt að segja vini mínum að þetta væri sonur minn. Honum þótti það merkilegt og bar fölskyldunni tíðindin.

Svo þegar ég var búin að hitta ástvini og heyra óskirnar undirbjuggum við Þórður tónlistarþáttinn og fórum m.a.s. á Rokið, þann skemmtilega veitingastað á Skólavörðuholti, til að ræða um flæði og form. Fjölskyldan var með hugmyndir sem rímuðu ágætlega og við settum svo saman tillögu að athöfn sem allir urðu sammála um. Gott flæði og vel mótuð athöfn – það skiptir líka máli.

Svo kom að kistulagningu og útför sem fóru fram sama dag í Mosfelli. Organistinn var mættur snemma, hjó klakann frá kirkjudyrum svo hægt væri að komast inn, kveikti ljósin í kirkjunni og hitaði upp hendur og hljóðfæri. Svo dreif að fjölskyldufólkið á köldum og hvítfögrum degi. Vindurinn var sterkur og hvein í húsinu þegar við lásum, báðum, krossuðum og blessuðum.

Svo lék organistinn af fingrum fram. Ég beið í skrúðhúsinu fyrir útför og hugsaði um þessa fingur sem löðuðu fram tóna sem fylltu kirkjuna. Hugurinn leitaði aftur. Ég mundi eftir drengnum þegar hann byrjaði að spila, þessu bullandi músikaliteti sem kom fram þegar í bernsku og fágætri heyrn og tónvísi. Ég mundi líka eftir harmoníkuleikaranum Þórði. Svo þegar hann var í lausagangi vegna verkfalls kennara tók hann sig til og spilaði á píanó samfellt í nokkrar vikur og tók risaskref í músíkinni. Hann fékk góða kennslu, fór svo í gegnum Tónskóla þjóðkirkjunnar og á stjúpu sinni, Elínu Sigrúnu, mikið að þakka að hann kláraði. Hún tók aldrei í mál að hann hætti í tónskólanum og hann kláraði því. Svo tók við nám í New York, organistastörf á Þórshöfn og Neskaupstað. Hann lærði mikið og í tengslum við margt fólk. Og svo hljómaði spunagetan hans dásamlega í Mosfellskirkjunni við útförina. Hann fylgdi Karlakór Kjalnesinga þétt. „Þetta er heilmikill músíkant“ sagði einn kórkarlinn og nikkaði viðurkennandi. Sálmarnir hljómuðu, og „Við gengum tvö“ (lagið hans Friðriks Jónssonar, Fikka) var fagurt og Heimkoma var vel sungin. Þórður laumaði gullþráðum í undirspilið – sem liðuðust svo heillandi vel í tónaflóðið, slíkar línur hafði ég aldrei upplifað áður. Ég er kominn heim – sungu karlarnir og margir í söfnuðinum með – veðurgnýrinn var horfinn og sólin fyllti helgidóminn. Það fór straumur um okkur öll – og öll skildum við að heimkoman var hin himneska. Það er gott þegar allt er stillt svo vel saman og innri líðan hvílir vel í faðmi umhverfis og athafnar. Helgidómurinn var raunverulegt hlið himins. 

Ég naut þess að hlusta á Þórð organista spila. Þetta var fyrsta útfararathöfnin sem við unnum saman að. Pabbinn gladdist, presturinn í mér var sáttur og fjölskyldunni var vel þjónað á erfiðri kveðjustund. Svo fórum við saman í erfidrykkjuna og flæddum milli hlutverka feðga og kirkjulegra samstarfsmanna. Samstarfsfólk organistans (sem sagðist eiga hann og ég sagðist eiga hann líka) taldi að það yrði að taka mynd – þetta væri sögulegt. Við feðgar unnum vel saman og höfum skoðanir á störfum hins. Takk Þórður Sigurðarson.